با ریفلاکس گوارشی چه کنیم؟

با ریفلاکس گوارشی چه کنیم؟

شاید  بارها سوزش سر دل، ترش کردن و یا به اصطلاح ریفلاکس را تجربه کرده اید، در جامعه امروزی افراد با وجود پدیده هایی مانند کم تحرکی و نداشتن برنامه غذایی مناسب این مسئله را بیشتر و بیشتر تجربه می کنند. بسیاری از افراد این مشکلات به ظاهر کوچک را نادیده می گیرند که این عمل باعث بروز مشکلات بعدی می شود، ریفلاکس یا به اصطلاح عامیانه “ترش کردن” حاصل برگشت غذا به همراه اسید معده، درست ساعاتی پس از صرف غذا است که باعث ایجاد سوزش در نواحی مختلف و آسیب به مخاط مری می شود.

چه عاملی باعث ایجاد و تشدید ریفلاکس می شود؟

به طور کلی غذایی که می خوریم از طریق لوله ای به نام مری وارد معده می شود هضم غذا در معده توسط اسید و شیره معده آغاز می گردد. دیواره معده مملو از پرزهایی است که با ترشح نوعی ژلاتین از هضم شدن معده به دلیل تماس مداوم با اسید و شیره معده جلوگیری می کنند و در مقابل اثرات مخرب آنها مقاوم شده است و بالعکس دیواره مری به دلیل اینکه بطور معمول در معرض تماس با اسید و شیره معده نیست دفاع مناسبی هم در برابر این عوامل ندارد. در حالت طبیعی دریچه ای بنام دریچه مری (اسفنگتر تحتانی) بین مری و معده قرار دارد که اجازه می دهد غذا از مری وارد معده شود، ولی از بازگشت غذا و شیره معده به مری جلوگیری می کند، اگر دریچه مری وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، یعنی به خوبی بسته نشود یا بی موقع باز شود، اسید و شیره معده به داخل مری برمی گردند. همانطور که قبلاً ذکر شد دیواره مری در برابر اسید و شیره معده آسیب پذیر است. بنابراین در شرایطی که دریچه مری کار خود را به درستی انجام ندهد، بازگشت اسید و شیره معده به داخل مری باعث آزردگی مری می گردد. به بازگشت غیرعادی اسید و شیره معده به داخل مری و آزرده شدن مری در اثر تماس با این عوامل، بیماری ریفلاکس معده به مری گفته می شود، اگر این عمل به صورت مکرر اتفاق بیافتد ممکن است باعث ایجاد زخم در مری و به سرطان منجر شود.

مصرف نان های فاقد سبوس غذا خوردن با استرس و نگرانی عدم وجود آرامش و خواب راحت مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان مصرف انواع سس های چرب و پرنمک چاقی، تاخیر در تخلیه معده و پرخوری سریع غذا خوردن و کامل نجویدن غذا مصرف غذاهای دیرهضم، چرب و پر ادویه مصرف میوه و مرکبات بلافاصله پس از غذا مصرف غذاهای ساندویچی به همراه سس مصرف آب میان غذا و بلافاصله بعد از غذا

راه درمان ریفلاکس گوارشی از دیدگاه طب سنتی تنها و تنها اصلاح تغذیه می باشد. چنانچه امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «کسی که با شکم خالی و معده پاکیزه غذا بخورد و آن را خوب بجود و قبل از سیر شدن دست از خوردن بکشد و مانع تخلیه معده و روده خود نشود، تا زمان مرگ به هیچ مرضی مبتلا نمی شود».

آداب غذا خوردن بر اساس آموزه های اسلامی و طبی

• نیم ساعت قبل از غذا یک لیوان آب را در سه جرعه بنوشید.
• وقتی کاملاً گرسنه شدید غذا میل کرده و قبل از سیری کامل دست از غذا بکشید.
• قبل از غذا دست ها را با صابون شسته و بدون خشک کردن سر سفره بنشینید.
• در اول غذا بسم ا… بگویید.
• قبل از غذا و بعد از غذا دوبار انگشت خود را به نمک بزنید و به دندان های خود بکشید. این کار باعث خنثی شدن محیط اسیدی دهان و سالم ماندن دندان ها می شود همچنین نمک بدلیل طبع گرم و خشکی که دارد، بلغم موجود در معده را از بین برده و بزاق بیشتری نیز در دهان، جهت بلع و هضم مناسب غذا ترشح می شود.
• غذا را خوب بجوید. با این عمل باعث تحریک بیشتر مرکز سیری در هیپوتالاموس مغز و احساس سیری می شود همچنین موجب ترشح کامل غدد بزاقی و هضم غذا و ضد عفونی فضای دهان می شود.
• محیطی آرام، بدون تنش و استرس در حین غذا خوردن ایجاد کنید. مشغول کردن ذهن به مسائل متفرقه (تماشای تلویزیون، گوش دادن به موسیقی، مطالعه، استفاده از گوشی موبایل و یا تلفن و غیره) در حین غذا خوردن باعث عدم تمرکز و به دنبال آن هضم بد غذا می گردد.
• با آرامش و به آهستگی غذا بخورید. اهمیت این موضوع به حدی است که طبق فرمایش امام رضا علیه السلام مدت زمانی که بر سر سفره غذا می مانید، جزء عمر محسوب نمی شود.
• هرگز بین غذا آب و مایعات نخورید. توصیه می شود آب و مایعات را نیم ساعت قبل از غذا و یک و نیم تا دو ساعت بعد از غذا میل کنید.
• دو وعده غذا در روز، در ابتدای روز و ابتدای شب میل کنید و اگر عادت به خوردن ناهار دارید آن را سبک انتخاب کنید. حضرت علی (علیه السلام) در مورد مصرف کمتر غذا که یکی از سه اصل مهم سلامتی از فرمایشات ایشان است می فرمایند: تا گرسنه نشدی بر سر سفره غذا منشین و تا زمانی که هنوز اشتهایت باقی است برخیز، با انجام این اعمال نه تنها دیگر دچار ریفلاکس نخواهید شد، بلکه احساس خستگی و سنگینی نیز نخواهید داشت.
• بلافاصله بعد از غذا نخوابید و همچنین بلافاصله بعد از غذا میوه نخورید. حتماً شما هم می دانید که میوه و سبزیجات دارای ساعت هضم کمتری در مقابل سایر مواد غذایی می باشند، در خانواده های ایرانی سالاد و میوه را معمولاً پس از غذا می خورند که این عمل باعث ریفلاکس و حتی بوی بد دهان نیز می شود. هر نوع سالاد و میوه ای را با رعایت فاصله زمانی قبل از غذا میل کنید. همچنین بهتر است بین صرف غذا و خواب حدود 3 ساعت فاصله زمانی وجود داشته باشد تا دستگاه گوارش عملیات هضم و جذب را به خوبی انجام داده و معده قبل از خواب خالی باشد.

چند توصیه حکیمانه:

• بعنوان درمان ربفلاکس گوارشی می توانید بعد از غذا مقداری عسل را با آب گرم مخلوط نموده و میل نمایید.
• سی گرم آویشن را در یک لیتر آب جوش به مدت 12 دقیقه دم کرده و بعد از هر غذا یک فنجان از آن را شیرین کرده و بنوشید.
• برای رفع ترش کردن زیره را با تخم خرفه کمی تفت داده و با شربت عسل میل نمایید.