ارتباط زايمان سزارين با افزايش وزن و چاقی در کودکان

کافی است به نسل های پیش از خودمان مراجعه کنیم و ببینیم آیا کودکان نسل های پیش از ما هم، این همه با مشکل افزایش وزن مواجه بوده اند؟ جواب منفی است. در اینکه چاقی کودک خوب نیست و می تواند فعالیتهای فکری و جسمی کودک را محدود کند و موجبات بیماریهای مختلفی را ایجاد کند شکی نیست و یقینا هر خانواده ای که چنین فرزندی دارند با مراجعه به پزشک و متخصص تغذیه در صدد درمان بر می آید. اما سوال مهمی که وجود دارد منشا و علت این پدیده است که در واقع علاج واقعی قطعا در پیشگیری از آنست.

پیش از هر به برخی از تبعات چاقی در کودکان اشاره می کنیم تا بدانیم که چاقی به واقع
می تواند سلامت فرزندانمان را تحت تاثیر قرار دهد.

• چاقی در طی 30 سال گذشته در کودکان دو برابر و در نوجوانان سه برابر شده است(1و 2).
• درصد کودکان چاق 6 تا 11 ساله در ایالات متحده از 7% در سال 1980 به نزدیک 18% در سال 2010 رسیده است. نوجوانان 12 تا 19 ساله چاق در همین مدت از 5% به 18% افزایش داشته اند(1و 2).
• در سال 2010 بیش از یک سوم کودکان و نوجوانان چاق بوده و یا افزایش وزن داشته اند (1).

اثرات سوء چاقی بر سلامت کودکان

چاقی کودکان سبب بروز مشکلاتی می شود که می تواند در کوتاه مدت و یا بلند مدت بر سلامتی وی اثرگذار باشد.

اثرات سوئی که در کوتاه مدت ظاهر میشوند عبارتند از:

• چاقی یک فاکتور خطر برای بیماریهای قلبی عروقی می باشد مثلا با افزایش کلسترول یا افزایش فشار خون. پیشتر از این نشان داده شده است که 70% از افراد چاق 5 تا 17 ساله حداقل یکی از این فاکتورهای خطر برای بیماری قلبی را دارا هستند (3).
• نوجوانان چاق با احتمال بیشتری به مرحله پیش دیابتی مبتلا خواهند شد؛ وضعیتی که در آن میزان قند خون حاکی از ریسک بالای ایجاد دیابت می باشد (5 و 4).
• کودکان و نوجوانان چاق، ریسک بالایی برای بروز بیماریهای استخوان و مفاصل، آپنه، اختلالات روانی – اجتماعی مانند اعتماد به نفس پایین دارند (6).

اثرات سوء چاقی در بلند مدت عبارتند از:

• کودکان و نوجوانان چاق به احتمال زیاد تا آخر عمر چاق خواهند ماند(10-7) و بنابراین در معرض خطر بیماریهای قلبی، دیابت نوع دو، سکته مغزی، انواع سرطانها و استئوآرتریت خواهند بود. نتایج یک پژوهش نشان داده است که در صورتی که نوزاد در سن دو سالگی افزایش وزن داشته باشد با احتمال بالایی در بزرگسالی چاق خواهد بود! (8).
• چاقی و افزایش وزن در ارتباط مستقیمی با این سرطان هاست: سرطانهای سینه، روده، رحم، مری، کلیه، پانکراس، کیسه صفرا، تیروئید، تخمدان، دهانه رحم، پروستات، میلوم و لنفوم (11).

دانشمندان دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک در تحقیقی جدید که در مجله International Journal of Obesity منتشر نمودند، با مطالعه بر روی 10219 کودک، به وجود ارتباط بین نوع زایمان و چاقی پی بردند(12). نتایج پژوهش نشان داد که میانگین وزن کودکان متولد شده از طریق سزارین در زمان تولد 57 گرم کمتر از کودکانی است که زایمان طبیعی داشته اند. این در حالی است که کمتر از 6 هفته بعد، کودکان سزارینی، دچار افزایش وزن شده و این افزایش وزن دست کم تا 15 سالگی ادامه خواهد داشت! این تحقیق که در نوع خود جامعه آماری وسیعی را دربرداشته است نشان از رابطه معنادار نوع زایمان با وزن کودک می باشد.

در مطالعه دیگری که در مجله Archives of Disease in Childhood چاپ شده است، دکتر Susanna Y Huh در بیمارستان کودکان شهر بوستون امریکا، رابطه مستقیم سزارین و افزایش وزن کودک را به اثبات رساند (13). Liang Wang و همکاران نیز در دانشگاه Tennessee ، کودکان محصل پایه ششم را مورد مطالعه قرار داده و دریافتند که سزارین احتمال چاقی و افزایش وزن را دو برابر می کند و احتمال چاقی در پسران بیش از دختران خواهد بود (14).

چرا زايمان سزارين باعث افزايش وزن نوزاد می شود؟

از آنجایی که زایمان سزارین، یک نوع روش غیر طبیعی تولد نوزاد است؛ می توان انتظار داشت که نوزاد متولد شده از لحاظ برخی شاخصه های سلامت نسبت به نوزاد طبیعی نقص داشته باشد. پرسش فوق توسط دکتر Blustein پاسخ داده شده است: احتمالا افزایش وزن کودکان سزارینی به این دلیل است که کودک در حین زایمان طبیعی با انبوهی از میکروارگانیسمهای مفید در واژن مادر مواجه می شود در حالیکه کودک سزارینی چنین شانسی را ندارد(12). میکروارگانیسمهای واژن، مخلوطی از انواع باکتری های مفید هستند که کودک در اولین مواجهه خود در هنگام تولد طبیعی، آنها را از مادر بلع نموده و این باکتری ها به سرعت فلور نرمال روده کودک را تشکیل
می دهد و سبب جلوگیری از رشد پاتوژنها و باکتریهای غیر طبیعی روده می گردد. امروزه مشخص شده است که از جمله نقشهای مثبت این باکتریهای مفید، کنترل متابولیسم و در نتیجه آن کنترل وزن است. جالب آنکه دانشمندان کشف نموده اند که نوعی از باکتری های مفید با نام Bacteroidetes که در روده نوزادان سزارینی در مقایسه با نوزادان طبیعی کاهش چشمگیری دارد(15) ، از عوامل شناخته شده تنظیم متابولیسم می باشند (16) و کودکی که زایمان طبیعی داشته است به دلیل دارا بودن این باکتریها، دچار اضافه وزن نمی گردد.

 ایران رتبه نخست زایمان سزارین در منطقه خاورمیانه و رتبه دوم جهان پس از برزیل را داراست (17). این در حالی است که بر اساس کتاب مرجع پزشکی زنان و زایمان (18) ، ” سزارین یک عمل جراحی اورژانسی برای تولد نوزاد به منظور حفظ جان نوزاد و مادر است و به هیچ وجه نباید در مواقع غیر لزوم از آن استفاده نمود“. آنچه متاسفانه امروزه در جامعه ما رواج یافته است، سزارین انتخابی (Elective Cesarean) است؛ یعنی بدون در نظر گرفتن هر گونه دلیل پزشکی، مادر خواهان زایمان سزارین است و ناخواسته این اصل مهم در پزشکی توسط خانواده ها نادیده گرفته می شود. بهتر است بدانیم بر اساس آخرین پژوهشها، سزارین انتخابی خصوصا در صورت تولد نوزاد پیش از موعد میتواند پیامدهای نامطلوبی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد ( 25-19)، و به همین دلیل است که باید پیش از سزارین پیامدهای احتمالی به خانواده توضیح داده شده و رضایت نامه کتبی دریافت شود. (18). حال باید دید با توجه به وظیفه خطیر پیشگیری از وقوع بیماری­ها، متولیان بهداشتی کشورمان با چه طرح و برنامه­ای قصد آگاهی رسانی بیشتر به مردم و متخصصین در خصوص عوارض زایمان سزارین و جلوگیری از پیشروی آن را دارند؟

ما فکر میکنیم که در هر صورت، آگاه کردن مردم بهترین شیوه برای آنست که مردم خود انتخاب کنند که:

” آیا نسل سالم بهتر است یا بیمار؛ زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ “

 موسسه پژوهشی درمانی احیای طب جامع ایرانیان

1-Ogden CL, Carroll MD, Kit BK, Flegal KM. Prevalence of obesity and trends in body mass index among US children and adolescents, 1999-2010. Journal of the American Medical Association 2012;307(5):483-490.

2- National Center for Health Statistics. Health, United States, 2011: With Special Features on Socioeconomic Status and Health. Hyattsville, MD; U.S. Department of Health and Human Services; 2012.

3- Freedman DS, Zuguo M, Srinivasan SR, Berenson GS, Dietz WH. Cardiovascular risk factors and excess adiposity among overweight children and adolescents: the Bogalusa Heart Study. Journal of Pediatrics 2007;150(1):12–17.

4- Li C, Ford ES, Zhao G, Mokdad AH. Prevalence of pre-diabetes and its association with clustering of cardiometabolic risk factors and hyperinsulinemia among US adolescents: NHANES 2005–2006. Diabetes Care 2009;32:342–347.

5- CDC. National diabetes fact sheet: national estimates and general information on diabetes and prediabetes in the United States, 2011 Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services.

6- Dietz WH. Overweight in childhood and adolescence. New England Journal of Medicine 2004;350:855-857.

7- Guo SS, Chumlea WC. Tracking of body mass index in children in relation to overweight in adulthood. American Journal of Clinical Nutrition 1999;70:S145–148.

8-Freedman DS, Kettel L, Serdula MK, Dietz WH, Srinivasan SR, Berenson GS. The relation of childhood BMI to adult adiposity: the Bogalusa Heart Study. Pediatrics 2005;115:22–27.

9-Freedman D, Wang J, Thornton JC, et al. Classification of body fatness by body mass index-for-age categories among children. Archives of Pediatric and Adolescent Medicine 2009;163:801–811.

10-Freedman DS, Khan LK, Dietz WH, Srinivasan SA, Berenson GS. Relationship of childhood obesity to coronary heart disease risk factors in adulthood: the Bogalusa Heart Study. Pediatrics 2001;108:712–718.

11-Kushi LH, Byers T, Doyle C, Bandera EV, McCullough M, Gansler T, et al. American Cancer Society guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity. CA: A Cancer Journal for Clinicians 2006;56:254–281.

12- Blustein J, Attina T, Liu M, Ryan AM, Cox LM, Blaser MJ, Trasande L. Association of caesarean delivery with child adiposity from age 6 weeks to 15 years. Int J Obes (Lond). 2013 Jul;37(7):900-6.

13- Huh SY, Rifas-Shiman SL, Zera CA, Edwards JW, Oken E, Weiss ST, Gillman MW. Delivery by caesarean section and risk of obesity in preschool age children: a prospective cohort study. Arch Dis Child. 2012 Jul;97(7):610-6.

14- Wang L, Alamian A, Southerland J, Wang K, Anderson J, Stevens M. Cesarean section and the risk of overweight in grade 6 children. Eur J Pediatr. 2013 May 25.

15- Jakobsson HE, Abrahamsson TR, Jenmalm MC, Harris K, Quince C, Jernberg C, Björkstén B, Engstrand L, Andersson AF. Decreased gut microbiota diversity, delayed Bacteroidetes colonisation and reduced Th1 responses in infants delivered by Caesarean section. Gut. 2013 Aug 7. doi: 10.1136/gutjnl-2012-303249. [Epub ahead of print]

16- RE Ley; et al (2006). “Human gut microbes associated with obesity”. Nature 441 (7122): 21–28.

17- http://www.tabnak.ir/fa/news/ایران-رتبه-دوم-سزارین-در-جهان

18- F. Cunningham, Kenneth Leveno, Steven Bloom, John Hauth, Dwight Rouse, Catherine Spong. Williams Obstetrics: 23rd Edition

19- Liu S, Liston RM, Joseph KS, Heaman M, Sauve R, Kramer MS: Maternal mortality and severe morbidity associated with low-risk planned cesarean delivery versus planned vaginal delivery at term. CMAJ. 2007, 176:455-460 .

20- van Dillen J, Zwart JJ, Schutte J, Bloemenkamp KW, van Roosmalen J: Severe acute maternal morbidity and mode of delivery in the Netherlands. Acta Obstet Gynecol Scand 2010, 89:1460-1465.

21- Morris JM, Algert CS, Roberts CL: Incidence and risk factors for pulmonary embolism in the postpartum period. J Thromb Haemost 2010, 8:998-1003.

22- Al-Zirqi I, Vangen S, Forsen L, Stray-Pedersen B: Prevalence and risk factors of severe obstetric haemorrhage. BJOG 2008, 115:1265-1272.

23-Hansen AK, Wisborg K, Uldbjerg N, Henriksen TB: Risk of respiratory morbidity in term infants delivered by elective caesarean section: cohort study. BMJ 2008, 336:85-87.

24- Malloy MH: Impact of cesarean section on intermediate and late preterm births: United States, 2000–2003. Birth 2009, 36:26-33.

25- De Luca R, Boulvain M, Irion O, Berner M, Pfister RE: Incidence of early neonatal mortality and morbidity after late-preterm and term cesarean delivery. Pediatrics 2009, 123:e1064-e1071.

برای وضوح بهتر بر روی تصویر زیر کلیک نمایید