افزایش احتمال ابتلا به “افسردگی” در پی مصرف غذاهایی با طبع سرد

با وجود درمان‌های فعلی، بیش از 75 درصد بیماران، عود افسرگی را تجربه می‌کنند؛ داروهای ضدافسردگی نیز دارای عوارض گوناگونی از قبیل اقدام به خودکشی، اختلالات جنسی، افزایش وزن و عوارض مربوط به سیستم عصبی مرکزی هستند.

علاوه بر این درمان افسردگی حتی در بهترین شرایط، قادر نیست بیش از 50 درصد بار ناتوانی ایجادشده توسط این بیماری را بازگرداند.

غم که یکی از علائم اصلی اختلال افسردگی اساسی است در طب اسلامی ایرانی مورد توجه قرار گرفته و یکی از حالات روحی و روانی است که در این حالت روح به‌تدریج به درون حرکت می‌کند.

طب سنتی ایران، توجه و اهمیت بیشتری برای پیشگیری، نسبت به درمان بیماری‌ها قائل است؛ نگاهداشت سلامتی از چنان اهمیتی برخوردار است که طب سنتی ایران، نقش طبیب را حفظ تندرستی به‌هنگام سلامتی و بازگرداندن آن به‌هنگام بیماری می‌داند؛ اصول پیشگیری بر شش اصل مهم استوار است که شامل هوا، خوردن و آشامیدن، ورزش، احتباس و استفراغ، خواب و بیداری و همچنین حالات روحی و روانی است.

پیش از این در بخش نخست این مطلب، ارتباط و تأثیر “آب‌وهوا” بر افسردگی را بررسی کردیم:

در ادامه، ارتباط مصرف مواد غذایی گوناگون در بروز افسردگی از نگاه طب اسلامی ایرانی را بررسی می‌کنیم.

“مواد غذایی” پس از طی مراحل هضم، تبدیل به اخلاط چهارگانه می‌شوند؛ از سوی دیگر تعادل و تناسب در عملکرد بدن نتیجه تعادل این اخلاط است بنابراین می‌توان نتیجه گرفت مصرف غذای متناسب با مزاج و در حد اعتدال نقش مهمی را در ایجاد و حفظ سلامتی ایفا می‌کند.

از دیدگاه طب سنتی، غذاهای اصلی برای حفظ سلامتی شامل گندم پاکیزه، گوشت گوسفند، غذاهایی با شیرینی ملایم و میوه‌های اصلی شامل انجیر و انگور و خرمای تازه است.

از سوی دیگر بر اساس علم طب سنتی ایران، افراط “غم” یکی از اسباب قوی ایجاد مالیخولیا است؛ مالیخولیا نوعی بیماری روانی است که با بدبینی، دلتنگی و افسردگی مشخص می‌شود؛سودا و بلغم از اسباب عمده ایجاد‌کننده بیماری مالیخولیا بوده، پس می‌توان نتیجه گرفت افزایش بی‌رویه مصرف غذاهای با طبع سرد می‌تواند منجر به افزایش احتمال ابتلا به افسردگی و غم شود.

حکمای طب سنتی ایران، گوشت بزغاله و بره و مرغ، نان (سالم سبوس‌دار و فاقد مواد افزودنی مانند اسید فولیک)، شیرینی‌های برگرفته از روغن بادام و شکر را در درمان غم و افسردگی مؤثر می‌دانند همچنین برای پیشگیری و درمان افسردگی باید از غذاها و مفردات مفرح استفاده کرد؛ “مفرح” یعنی شادی‌آور و به گروهی از مفردات گفته می‌شود که باعث تعدیل مزاج و تلطیف اخلاط و روح حیوانی و نفسانی شده و غم و اندوه را از بین می‌برد، این مفردات باعث تقویت مغز شده و ضعف و کسالت را زائل می‌کنند؛ بادرنجبویه، زعفران، اسطوخودوس و بهمن از جمله مواد شادی‌آور هستند.

بر اساس تحقیقات جدید، افسردگی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، هورموتال، بیوشیمیایی، ایمونولوژیک و نورودژنراتیو است؛ تغذیه این عوامل را تحت تأثیر قرار داده و نقش قابل قبولی در کنترل این بیماری ایفا می‌کند برای مثال، رژیم غذایی سنتی استرالیایی شامل سبزیجات، میوه، گوشت، ماهی و غلات سبوس‌دار با احتمال پایین ابتلا به افسردگی مرتبط بوده در حالی که غذاهای آماده همچنین مشروبات الکلی با احتمال بالای ابتلا به افسردگی و اضطراب مرتبط است.

از دیدگاه طب جدید علائم افسردگی رابطه مستقیمی با مصرف زیاد غذاهای آماده (همبرگر، سوسیس، پیتزا) و مصرف زیاد شیرینی‌های پردازش‌شده (کلوچه، دونات) دارد، به‌طوری که مصرف مواد ذکرشده خطر ابتلا به افسردگی را تا شش سال بعد مصرف بالا می‌برد؛ یک مطالعه آینده‌نگر به نقش حفاظتی رژیم مدیترانه‌ای شامل سطح بالای مصرف سبزی، میوه، آجیل، حبوبات و ماهی همچنین سطح پایین مصرف گوشت و لبنیات پرچرب در برابر افسردگی تأکید می‌کند.

همچنین نشان داده شده است که الگوی غذایی سنتی شامل سبزیجات، میوه، گوشت، ماهی و حبوبات منجر به کاهش 35درصدی خطر ابتلا به افسردگی می‌شود.

کیفیت غذایی بهتر با سطح پایین علائم سایکولوژیک مرتبط است؛ مصرف غذاهای آماده شامل رشته ماکارونی، همبرگر، پیتزا، سرخ‌کردنی‌ها و سایر غذاهای فرآوری‌شده، با افزایش خطر ابتلا به افسردگی همراه است.مصرف فیبر، بتاکاروتن، ویتامین ب‌شش، ویتامین «سی»، پتاسیم، زینک فولات و آهن رابطه معکوسی با افسردگی دارند.

علاوه بر این مطالعات مختلفی سطح پایین ویتامین «ن» را با بروز علائم افسردگی مرتبط دانسته‌اند همچنین افراد با سطح نرمال ویتامین «د»، در معرض خطر کمتری برای بروز علائم افسردگی هستند.