آیا می دانید که تفاوت روغن کنجد با روغن ارده کنجد در چیست؟

نکته ی بسیار مهمی که همواره مورد توجه نیاکان ما بوده است و از آنها به ما وام نهاده شده است استفاده از روغن ارده کنجد است. با نگاهی دقیق به کتاب های کهن به این نتیجه می رسیم که حکما برای روغن کنجدی که بدون تفت داده شدن و تبدیل به ارده شدن تهیه می شده است، ارزش غذایی قائل نبودند مگر آن که آن را برای مصارف دارویی به شکل ضماد استعمال می نمودند. اما روغن خوراکی تهیه شده از کنجد را پس از تبدیل کردن کنجد به ارده و سپس روغن گیری از ارده به دست می آورند. لذا روغن کنجد هرگز خاصیت روغن ارده کنجد را ندارد و آن چه در اسناد کهن و کتب مربوط مشاهده می گردد غذاییت چندانی ندارند و خوراکی نیست. در ذیل متنی از کتاب مفاتیح الارزاق ص793 ج 1 آمده است که دقیقاً گویای همین مطلب می باشد. لذا از کلیه ی دوست داران تغذیه ی سالم و علاقه مندان به روزی ها و مائده های طبیعی بر سر سفره های ایرانی خواهشمندیم از مصرف روغن کنجد که خوراکی نیست و امروز هم روغن گیری آن بسیار در بازار رایج گشته است و شما در میدان ها و بازار های مرکزی شهر دستگاه هایی را می بینید که جلوی چشم مشتری!! روغن کنجد غیر خوراکی را با تبلیغاتی برجسته توزیع می نمایند خودداری فرمایید. در کتاب مذکور آمده است؛ اگر روغن آن را از کنجد پوست نکنده بگیرند آن را روغن هل نامند. و اگر از کنجد پوست کنده و بریان که همان ارده است اخذ نمایند لزوجت آن کمتر است و حتماً می دانید که هر غذای لزجی به کبد آسیب های جدی می رساند که کمترین آن داشتن کبد چرب است و اگر آن را نرم بکوبند و با آب آنقدر به هم بزنند تا گرم شود و روغن آن جدا گردد و سپس بردارند رطوبت آن بیشتر می شود پس طبیعت آن به تری می رود و گرم و تر و بهاری معتدل می گردد البته بعد آن را در آب جوش می سایند تا روغن به دست آید و دست آخر آن را در حالت پخته شده ساییده و کوبیده و این روغن مناسب خوردن است که روغن ارده نام گرفته است.

طبیعت روغن ارده کنجد آن در دوم گرم و تر وتا هفت سال قوت آن باقی می ماند و قابل مصرف است.

و حال برای علاقه مندان به تعمق در متون کهن پزشکی ایران زمین دقیقاَ متن تحت اللفظ کتاب را می آوریم تا نسبت به جایگزین کردن روغن کنجد حتی به شکل عرضه ی آن و روغن گیری آن جلوی چشم مشتری!!! برای تبلیغات به جای روغن ارده کنجد خوراکی واقعی که اصلا طبیعت متفاوتی دارد و بر عکس روغن کنجد، کبد را از آلودگی ها و چربی ها پاک می کند چون گرم و تر است و لزوجت هم ندارد جداً دقت لازم را به عمل بیاورند.

متن کتاب مفاتیح الارزاق

«وروغن آن را اگرازکنجد غیر مقّشر بریان بگیرند آن را «دُهْنُ الحَلّ» نامند؛ به فتح حای مهمله و تشدید لام، و لزوجت این زیاد است. واگر مقّشّر بریان اخذ نمایند، لزوجت آن کمتر و چون آن را نرم کوبند و با آب به دست، خوب بزنند تا گرم شود و روغن آن جدا گردد، دارند، بر رطوبت غالب [است].

و آنچه سائیده در آب جوش دهند تا روغن حاصل گردد، آن را طبیخ نامند. و سائیده و یا کوبیده آن را بدون استخراج روغن « اُشی » نامند، که به فارسی «اَوْده» گویند. طبیعت آن گرم وتر.

افعال و خواصّ روغن ارده کنجد:

آشامیدن آن با ادویه مناسبه منقّح وملیّن ومرطّب ومسمّن ورافع احتراقات حادث از خلط حاد وضیق النّفس، وسعال یابس وقرحه ریه وتشنّج یابس قویتر ازکنجد، ودر قرحة البول مانند کنجد. ودر مزورهای مرض بعد ازدهن لوز وفسق نافعترین ادهان [است].»

روغن کنجد رااز کنجدغیرمقشر ( با پوست ) می گیرند که نامش هم «دُهْنُ الحَلّ»است. لزوجت آن بسیارزیاد است ومی دانیم که هر غذای لَزِجی برای کبد مضراست وچربی کبد می آورد.

امااگر مقشّر بریان (پوست کنده بریان (ارده )) اخذ نمایند لزوجت آن کم تر است و اگر آن را به نرمی بکوبند و روغنش را جدا کنند رطوبت آن افزایش می یابد. اگر داخل آب جوش بریزند و بسایند و بکوبند به آن ارده ( اَوْده، اُشی ) می نامند که طبیعت آن گرم وتر می شود.

خواص:

ملیّن رطوبت زا، چاق کننده، رفع صفرای سوخته سودا، تنگی نفس، سرفه خشک، زخم ریه وآسم، تشنج خشک ودر ادرار سوختگی کودکان وسوزش ادرار.»