بیو تروریسم چیست؟ – بخش سوم

 ويژگي هاي عوامل ميكروبي

• توانايي ايجاد تلفات زياد؛ در بين انواع سلاح‏هاي نوين، ميكروب‏ها و فرآورده‌هاي ميكروبي، رقمي بهت آور از مرگ و مير را در پي خواهند داشت؛ مثلاً 15 گرم از سم توليد شده توسط «باكتري كلستريديوم بوتولينوم» مي‌تواند تمام مردم جهان را به كام مرگ بكشد ! يا به‏طور مثال، اگر در شهري 12 ميليون نفري يك «موشك اسكاد» با كلاهك محتوي 300 كيلوگرم «گاز اعصاب سارين» منفجر شود، بين 60 تا 100 هزار نفر را خواهد كشت. اگر همين كلاهك حاوي يك بمب 12 كيلوتني هسته‌اي باشد، 23 تا 80 هزار نفر را از بين مي‌برد؛ اما اگر چنين كلاهكي با تنها 100 كيلو «اسپور سياه زخم» بار شود- بسته به شرايط جوي- بين 42 هزار نفر تا 3 ميليون نفر را خواهد كشت؛
• توانايي در ايجاد بيماري و عوارض طولاني مدت و نياز به مراقبت‏هاي گسترده؛
• توانايي برخي عوامل در انتشار از طريق ناقل يا فرد آلوده؛ اين امر باعث مي‌شود تا آلودگي از فردي به فرد ديگر منتقل شود و همين امر كمك مي‌كند تا با حجم اندكي از ميكروب، بتوان شهري را از پاي درآورد؛
• عدم وجود فناوري كافي و سيستم‏هاي شناسايي كارآمد؛ تقريباً اكثر كشورهاي جهان كه مورد اين تهديدات هستند، از فناوري نوين تشخيص بي‏بهره‏اند. گذشته از سطح پايين علمي اين كشورها، عدم فروش تجهيزات پيشرفته از سوي كشورهاي توسعه يافته سبب شده است که تشخيص سريع يك حملۀ بيوتروريستي با تأخير صورت پذيرد؛
• كاهش نقش خودامدادي و دگر امدادي و افزايش حس نااميدي در مردم؛
• وجود يك دوره نهفته بيماري كه باعث مي‌شود درمان و پيش‏گيري از انتقال بيماري با تأخير انجام شود‏؛ معمولاً در خوش بينانه‏ترين حالت، وقتي كادر دفاعي از بروز يك تهاجم ميكروبي آگاه مي‌شوند كه يك اپيدمي رخ داده است. طبعاً در اين حالت، كمك رساني و مهار بيماري بسيار دشوار و با بروز استرس‏هاي اجتماعي همراه است؛
• توانايي در ايجاد علائم عمومي و غير اختصاصي و اصولاً مشكل بودن تشخيص؛ تقريباً تمام بيماري‏هاي عفوني در شروع، علائم باليني یکساني نشان مي‌دهند؛ مثلاً سياه زخم در آغاز، علائمي همچون يك زكام عادي را بروز مي‌دهد. بعد از يك دوره يكي دو روزه كه فرد احساس بهبودي مي‌كند، ناگهان با شتابي فراوان، تمام بدن را دربر مي‌گيرد و فرد را مي‌كشد. در اينجا، مهارت كادر درماني در تشخيص افتراقي بيماري‏ها، بسيار تعيين كننده خواهد بود؛
• امكان توليد ميكروب‏هاي نوپديد يا انتشار عوامل بازپديد؛ ميكروب‏هاي نوپديد به ميكروارگانيسم‏هايي گفته مي‌شود كه در آزمايشگاه‌هاي بيوتكنولوژيك، از تغيير گونه‌هاي وحشي به‏دست مي‌آيند. با كمك مهندسي ژنتيك مي‌توان باكتري يا ويروسي را توليد نمود كه در حكم يك گونه يا زيرگونه جديد باشد. «ايدز»، «سارس»، «ابولا» و‌‌.. از اين دسته‏اند. اما ميكروب‏های بازپديد به آن گروهي گفته مي‌شود كه ريشه كن شده يا تقريباً بطور كامل مهار شده‏اند؛ ولي توسط گروه‏هايي كه به بانك‏هاي ميكروبي جهان دسترسي دارند، دوباره منتشر مي‌شوند؛ مثلاً «آبله» در جهان ريشه كن شده است؛ اما با اين حال چند كشور، از جمله ايالات متحده هنوز مقداري از اين ويروس را در بانك ميكروبي خود نگهداري مي‌كنند. نشت يا انتشار عمدي آن در جهاني كه نزديك به 40 سال است واكسن آبله را دريافت نكرده، فاجعه بار خواهد بود؛
• موجب تخريت صنايع و تجهيزات نمي‏شوند.

پيچيدگي‌هاي برخورد با عوامل ميكروبي

• مقادير اوليۀ عامل، اندك است و در نتيجه در لحظات اوليه، هجوم قابل رديابي نيست؛ اما در مدت كوتاهي، اگر ميكروب زنده باشد، تكثير مي‌شود و حوزه گسترده‌اي را خواهد پوشاند؛
• آثارشان دير ظاهر مي‌شود. معمولاً بيماري يك دورۀ نهفته دارد كه از لحظه آلوده شدن تا بروز علائم را شامل مي‌گردد و همين موضوع، زمان تشخيص را به تأخير انداخته و در عين حال، باعث انتشار بيماري خواهد شد. طبعاً هر چه زمان كمون (زمان نهفتگي) بيماري بيش‏تر باشد، خطر بروز همه‏گيري بيش‏تر خواهد بود؛
• مهار آن مشكل است. افراد آلوده به‏صورت بيمار يا ناقل، بدون آن‏كه بتوان ايشان را تحت كنترل قرار داد، در منطقه جابه‏جا مي‌شوند يا به عقب خط باز مي‌گردند و با اين كار، باعث گسترش شديد عامل مي‌شوند.
• عموماً قابل انتقال و سرايت از يك فرد به فرد ديگر هستند؛
• غير قابل تشخيص با حواس پنجگانه هستند. يعني رنگ و بو ندارند.

راه‌هاي انتشار عوامل بيولوژيك در يك حمله تروريسي

اين عوامل از طريق جنگ‌افزارهاي گوناگون منتشر مي‌شوند؛ از جمله بسته‌هاي مراسلاتي، هواپيماهاي سبك سمپاش يا بدون سرنشين مخزن‏دار، اشيا  و وسايل مصرفي، بهداشتي و آرايشي، آفات نباتي، حشرات و جوندگان ناقل و تنقلات، مانند شكلات‏ها .

اصولاً جاسوسان و عوامل خود فروخته داخلي مي‌توانند با هر وسيله‌اي به انتشار ميكروب‏ها يا فرآورده‌هاي كشنده آن‏ها مبادرت نمايند. از اين بين، مراسلات پستي، لوازم آرايشي، البسه‌هاي دست دوم، بسته بندي‏هاي صادراتي، سيگار و تنقلات، گزينه‌هاي مورد توجه هستند. مي‌توان حجم معيني از اسپور باكتري‏اي، مانند «باسيلوس آنتراسيس» را در پاكت نامه‌اي ريخت و به مقصد هدف پست كرد یا در تركيب مواد سازنده شكلات‏ها و تنقلات، مواد مضر با تأثير دراز مدت را قرار داد يا به همراه علوفه دامي، حشرات ناقل بيماري‏هاي دام و طيور را به كشوري فرستاد تا صنايع آن كشور را فلج نمايند.

نشانه‌هاي يك تهاجم بيولوژيك

گفته شده كه امكان تشخيص سريع عوامل ميكروبي، بسيار محدود و در صورت وجود نيز كار با آن‏ها بسيار پيچيده و دقيق است؛ لذا مشاهدات كادر پزشكي و نيروهاي بهداشتي، درماني بسيار كمك كننده خواهد بود. نشانه‌هاي زير مي‌تواند دليل بر يك تهاجم بيوتروريستي باشد:

• ازدياد حشرات بطور غير عادي در منطقه، به‏خصوص حشراتي كه قبلاً در منطقه ديده نشده‏اند؛
• وجود اجساد حيوانات مرده به‏صورت غير عادي در منطقه يا حيوانات غير بودمي مرده و زنده در اطراف مراكز مسكوني و پادگاني؛
• احساس تغيير طعم و مزه آب و مواد غذايي؛
• خشك شدن ناگهاني گياهان؛
• مردن احشام و دام‏ها در منطقه؛
• بيمار شدن ناگهاني افراد؛
• مشاهده افراد مبتلا به بيماري با علائم مشترك و به تعداد زياد؛

مديريت بحران و اصول مبارزه با بيوتروريسم

مديران نظامي و انتظامي كشور، بايستي در قبال تهديدات بيوتروريستي، به چهار پرسش اصلي پاسخ دهند: چه كسي، چه وقت، چطور و كجا اقدام به چنين حمله‌اي مي‌كند؟ دانستن پاسخ اين چهار پرسش، كادر دفاعي را پيشاپيش در برابر تهديدات آماده مي‌سازد و كمك مي‌كند تا منافذ نفوذ بسته شوند. در اينجا، اصول پنجگانه‌اي را مي‌توان براي چنين مبارزه‌اي تعريف نمود:

• آگاهي: دانش و آگاهي از روند پديده بيوتروريسم، شناخت تهديدات، منافذ خطر و كلاً يافتن پاسخ چهار سؤال كليدي فوق، گام نخست چنين مبارزه‌اي است؛
• آمادگي: رسيدن به سطح مطلوبي از توانايي دفاعي با تمرينات و رزمايش‏ها، دست‏يابي به علوم جديد، دست‏يابي به فناوري نوين تشخيص و دفاع و درمان، تهيه لوازم و ملزومات چنين جنگ مخفي و ساكتي، دومين گام مبارزه و دفاع خواهد بود؛
• مهارت: اعتماد به نفس، غلبه بر ترس و مهارت در هدايت بحران به سمت عادي سازي شرايط، سومين و مهم‏ترين گام چنين مبارزه‌اي است؛
• شك: متوليان دفاعي كشوري كه همواره در پنهان و آشكار، مورد تهديدات اجانب است، بايستي به هر پديده‌اي، حتي پديده‌اي كه در نگاه اول، طبيعي جلوه مي‌كند با نگاه شك بنگرند. چنين نگاه شك آلودي باعث مي‌شود بسياري از منافذ ورود دشمن باز شناخته شود و اصول ايمني هرچه بيش‏تر رعايت گردد. ديگر نبايد از كنار هر اپيدمي كوچك و بزرگي، به سهولت گذشت؛
• كتمان و رازداري: وقتي نخستين هدف دشمن از حمله تروريستي، ايجاد ترس در مردم عادي است، مهم‏ترين عمل كادر دفاعي آن خواهد بود كه از انتشار خبر حمله و شايعه‌سازي دربارۀ آن خودداري نمايند؛ به‏خصوص كادر درماني كه با مصدومين چنين حمله‌اي روبرو هستند؛ از انتشار خبر حمله، بيان تعداد مصدومان، نوع بيماري، بزرگ‏نمايي واقعه نزد مردم عادي و بيان تشخيص‏ها و علائم باليني و درمان‏ها در جرايد- در بيش‏تر موارد، دشمن از طريق جرايد نتايج حمله خود را ارزيابي مي‌كند؛ به‏خصوص كه خواسته باشد تأثیر سلاحي جديد را بر مردم بيازمايد- جداً بايد پرهيز نمود.

بيوتروريسم با اهداف اقتصادي:

در اين نوع از بيوتروريسم هدف نابود كردن پايه‏هاي اقتصادي كشور يا منطقه‏اي مي‏باشد . در بعضي از كشورهاي در حال توسعه كه غذاي اصلي مردم را محصولات كشاورزي نظير برنج تشكيل مي‏دهد ممكن است با ايده‏هاي تروريستي، به آسيب بيولوژيك غلات و از بين بردن آن‏ها بپردازند و مسبب قحطي، سوء تغذيه، كاهش ايمني و عفونت‏هاي مكرر گردند. در كشوري،مانند ايران،مزارع گندم و برنج،به عنوان اساس تغذيه مردم مي‏تواند مورد حملات بيوتروريستي قرار گيرد . بيماري تب برفكي در جمعيت حساس كشوري كه اين بيماري را ندارد،سبب ضربه سنگين اقتصادي مي شود؛چنان‏كه در سال‏هاي 2000 الي 2007 م. انگلستان مورد حمله قرار گرفت و ميلياردها دلار خسارت مالي ديد . در اين سال‏ها،«انگلستان»براي جلوگيري از انتشار بيماري،مجبور شد بيش از يك ميليون راس گاو را معدوم نمايد.

سرويس‏هاي اطلاعاتي غرب، متهم اصلي بيوتروريسم

به رغم اين‏که كشورهاي غربي،به ويژه آمريكا،از هر استدلالي براي اتهام زني به گروه‏هاي به اصطلاح تندرو استفاده مي‏كنند، اما يكي از جالب‏ترين نكات اين است كه بزرگ‏ترين استفاده كنندگان از مواد شيميايي ميكروارگانيسم‏ها و تروريسم بيولوژيكي عليه جان انسان‏ها، سازمان‏هاي اطلاعاتي كشورهاي قدرتمند غربي و رژيم صهيونيستي هستند كه از اين راه براي حذف بي سر وصدا و بدون ردپاي رقبا و مخالفانشان بهره مي‏برند.
مرگ مرموز مامور سابق ك.گ.ب. در لندن:

مرگ الكساندر ليتويننكو (Alexander Litvinenko) جاسوس سابق اداره امنيت فدرال روسيه در انگليس، در سال 2007م. يكي از پر سر و صداترين جريان‌هاي خبري به شمار مي‌رود. الكساندر والتروويچ ليتويننكو، جاسوس سابق اداره امنيت روسيه بود كه پس از 23 روز جدال با مسموميتي كه ناشي از «پلوتونيوم210» گزارش شد،در گذشت. از آن‏جا كه ليتويننكو جاسوس سابق روسيه، از منتقدان صريح دولت روسيه بود، رسانه‏هاي غربي انگشت اتهام را به سوي مقامات روسي نشانه گرفتند؛گرچه دولت روسيه هيچ‏گاه اين موضوع را نپذيرفت و به شدت آن‏را رد كرد.

به گزارش آسوشيتدپرس، تيم پزشكي الكساندر در توجيه علت وخامت اوضاع جسماني وي اعلام كردند كه ليتويننكوي 43 ساله با حمله قلبي روبرو شد و پليس لندن نيز اعلام كرد علت مرگ ليتويننكو نامعلوم است. بر اساس اين گزارش،اين جاسوس سابق شوروي اعلام كرده بود كه در تاريخ اول نوامبر،حين انجام تحقيقات در خصوص مرگ آنا پوليتكوفسكايا روزنامه نگار فقيد روس و از ديگر منتقدان «كرملين»مسموم شده است. به گفته وي پس از اين اتفاق،موهاي سر و بدنش به تدريج شروع به ريختن كرد، گلويش متورم و سيستم اعصاب و روانش به شدت آسيب ديد. وي هم چنين در گفت‏وگو با مجله «تايمز»گفت كه كرملين مستقيما در مسموميتش دست داشته است. پس از اين حادثه،سرويس اطلاعات خارجي روسيه (SVR) طي بيانيه‏اي، هر گونه دست داشتن در مرگ مخالفانش را رد كرد.

شكست هاي پي در پي سي. آي. اي. در ترور كاسترو:

كوبا يكي از كشورهايي قاره آمريكاست كه به علت نوع ديدگاه سياسي و نزديكي جغرافيايي با آمريكا و به ويژه روابط نزديك با شوروي در دوران جنگ سرد، جايگاه ويژه‏اي پيدا كرد. ايالات متحده آمريكا نيز تمام تلاش خود را براي ساقط كردن دولت مستقل اين كشور و ترور يا سرنگوني رهبران ضدآمريكايي كوبا به كار برد تا جايي كه اين تقابل و ايستادگي در برابر زور گويي‏هاي آمريكا در دهه 1960 م. جهان را تا مرز يك جنگ هسته‏اي و تقابل دو قطب شرق و غرب،يعني آمريكا و شوروي پيش برد. يكي از عمده‏ترين دلايل تقابل دو كشور كوبا و آمريكا را بايد در روي‏كرد منحصر به فرد و استعمارستيز ‘فيدل كاسترو’ بنيان‏گذار انقلاب كوبا جست‏وجو كرد.فيدل كاسترو متولد سال 1926 ميلادي است و در سال 2008 م. رسما خود را بازنشسته كرد و از نظر طول مدت زمامداري، داراي جايگاه سوم در بين رهبران و مقامات كشورهاي جهان است. مدتي قبل اخباري جالب منتشر شد كه در آن عنوان شد؛ فيدل كاسترو تاكنون 638 بار مورد حمله تروريستي قرار گرفته و از آن جان سالم به در برده است كه البته عمده آن‏ها به وسيله سرويس اطلاعاتي آمريكا برنامه ريزي شده اند. در ميان روش‏هاي اتخاذ شده براي ترور كاسترو؛ سمي كردن سيگار، اعطاي سيگار و هداياي قابل انفجار، آلوده كردن لباس‏هاي شنا و جاسازي مواد منفجره در كفش، و توپ بيس بال و انداختن قرص بوتولينوم در نوشيدني وي… ديده مي شود.

«رويترز» نوشت: حتي در يكي از اين اقدامات تروريستي،تلاش شد تا با استفاده از يك پودر سمي، ريش‏هاي بلند كاسترو را آلوده كنند تا با ريزش ريش‏هاي وي، از مجبوبيت كاسترو در كوبا و ديگر كشورهاي جهان كاسته شود. سايت خبري رسمي كوبا «آنسا» نيز گزارش داد كه رهبر انقلابي 85 ساله كوبا در زندگي سياسي خود،يعني از سال 1959م. تا سال 2006 م. در مجموع از 638 سوءقصد جان سالم به در برده است و به نقل از روزنامه ديلي تلگراف، بخشي از اين اقدامات تروريستي در قالب يك سريال هشت قسمتي با عنوان «او كه بايد زندگي كند’-He Who Must Live- »ساخته شده است.

موساد، ترورهاي بيولوژيك و مرگ‏هاي آرام رهبران فلسطيني:

منابع خبري اعتقاد دارند كه استفاده از سموم مرگ‌آور و خطرناك كه با تاثير منفي بر روي ارگان‌هاي مختلف بدن كه مرگي تدريجي و بي سر وصدا را به همراه دارد، در موساد و شبكه‌هاي اطلاعاتي و امنيتي رژيم صهيونيستي رواج دارد. مرگ مشكوك ‘وديع حداد’، بنيان‏گذار جنبش ملي‌گرايان عرب و از مهم‏ترين مبارزان فلسطيني در دهه‌هاي 70 و 80 م.، ‘خالد مشعل’ از فرماندهان حماس و رييس دفتر سياسي اين حزب كه ناكام ماند و ‘محمود المبحوح’ از رهبران حماس،ازجمله افرادي هستند كه گفته مي‌شود همگي قرباني ترورهاي خاموش سازمان‌هاي اطلاعاتي رژيم صهيونيستي شده‌اند. ياسر عرفات، رهبر جنبش آزادي بخش فلسطين نيز ازجمله كساني است كه گمان مي‌رود موساد در ماجراي مرگ وي نقش داشته است.