تدبير پیران (مشایخ)

“و خداي تو حكم فرموده كه جز او را نپرستيد و بر پدر و مادر نيكويي كنيد، اگر يكي از آنان يا هر دو به سنين كهولت و سالخوردگي رسيدند، زينهار كلمه اي كه رنجيده خاطر شوند، نگوييد و كمترين آزار به آنان نرسانيد و با آنها با اكرام و احترام سخن بگوئيد. ” سوره اسرا آيه ٢۳

در سن پیری مزاج، سرد و خشک می شود لذا تدابیر بکار گرفته شده باید بدن پیران را به سمت گرم وتر متمایل نماید که اهم تدابیر مربوط به مشایخ در ادامه ذکر شده است:
–    مزاج افراد پير مختلف مي‌باشد به‌طوری‌که اعضاي اصلي ايشان سرد و خشک بوده ولی رطوبات بلغمي در داخل اعضاي ايشان مجتمع است.

پس لازم است به علائم بیمار توجه شود. اگر علائم دلالت بر سردی و خشکی بکنند غذا و بقیه تدابیر باید گرم و تر باشد ولی اگر سرد و تر بود تدابیر متناسب با آن یعنی گرم و خشک باید بکار رود.
–    بدن آنها را هر روز با روغن بنفشه، بادام و بابونه چرب نمایند.
–    غذاي ايشان بايد کم حجم ولی از نظر کیفیت بالا باشد. بطور کلی کاهش حجم غذا و افزایش دفعات غذا و اجتناب از غذاهای سوداوی و بلغمی توصیه می‌گردد. آبگوشت، حلیم گندم، شیر و عسل، زردة تخم نيم‌برشت و آب گوشت و نان سبوس دار خوب پخته با میزان نمک متوسط و گوشت جوجه خروس مفید است.
–    از سبزي‌ها، كاهو همراه با مصلحات گرم آنميل نمايند.
–    برگ چغندر و كرفس و تره، و از ميوه‌ها انجير تازه و خشك و انگور و مويز با مغز گردو و بادام برای افراد پیر مناسب می‌باشد.
–    از خون دادن پرهیز کنند مگر در ضرورت زیاد.
–    از چیزهای ترش خصوصاً سرکه اجتناب کنند.
–    آشاميدن شير مفيد است به شرط آنکه بعد از آشاميدن شير در ناحيه كبد و شكم احساس کشیدگی و نفخ نکنند. موافق‌ترين شيرها، شير بز است.شير پخته برای ايشان بهتر از شير خام است و بهترين شیوة طبخ آن، اين است كه سه قسمت شير را با یک قسمت آب مخلوط كرده و به آتش ملايم بجوشانند تا يك چهارم آن بخار شود، پس قدري عسل داخل كرده و میل کنند و اگر در حين پختن شیر، مقداری زنجبيل جهت کم کردن نفخ، در آن بریزند بهتر است.از گرسنه خوابیدن پرهیز نمایند زیرا که خوابیدن با گرسنگی سبب از بین رفتن قوت می‌شود.
–    یبوست یکی از مشکلات این سنین می‌باشد و لازم است با غذاهایی مانند خورشت مرغ با کلم و چغندر و سوپ جو و در صورت عدم حل مشکل با استفاده از انجیر خشک جوشانده در ماءالعسل و مسهل‌های خفیف به ایشان کمک کرد. تناول انجير تازه در فصل آن و خيساندة انجير در زمستان، برای نرم کردن شکم از بهترین چیزها است.
–    ماساژ معتدل بر ايشان مناسب بوده و سبب تقویت آنها می‌شود. بطور کلی ماساژ، ورزش، روغن‌مالی مناسب و حمام معتدل برای این گروه مناسب می‌باشد.
–    ساکن شدن در مناطقی که آب و هوای شبیه بهار دارد
–    ورزش ملایم مثل سواري و راه رفتن
–    حمام کردن بعد از ورزش در حمامی که آب آن گرم و هوای آن معتدل باشد
–    غذای مناسب

o    تدبیر غذای پیران
–    قليل الکميت و كثير الكیفيت و سريع الهضم و سريع الانحدار
–    به تفاریق  و اندک اندک
–    سبزیجات مناسب: كاهو با مصلحات گرم آن، برگ چغندر، كرفس و گندنا
–    ميوههای مناسب: انجير تازه و خشك، انگور، مويز، مغز گردو و بادام
–    پرهیز از مولدات بلغم و سودا
–    پرهیز از خوراکی های ترش خصوصاً سركه و مخلّلات
–    آشاميدن شير
–    پرهیز از گرسنه خوابیدن
–    استفاده از انجیر در صورت یبوست

–    غذای مناسب برای پیران :
–     شورباهای گندم ورشته
–     مصرف دارچین و زنجبیل با غذاها
–     شیر تازه ، شیربرنج ، قلیه سبزی
–     روغن زیتون
–     آبکامه ( شیر ، ماست ، پونه و رازیانه)

o    باید ها :
1-حمام کردن
2- مالیدن روغنهای معتدل مثل سوسن و یاسمن به بدن
3- استفاده از عطر های معتدل طبیعی بدون اسانسهای شیمیایی
4- بودن در بستر نرم
5- ورزش ملایم
6- خوش دلی و خوش کامی جستن (مسافرتهای زیارتی، تفریحی و مصاحبت و مهمانی)
7- مصرف غذا کم و دفعات زیاد
8- خوردن غذا بعداز حمام نه قبل از آن

o    نباید ها :
1- پرهیز از هر چه مزاج سرد دارد مثل غذای سرد ، اندوه ، ترس و عطر های سرد مثل کافور
2-پرهیز از تر شی ها
3- پرهیز از بخار و هوای بد
4- پرهیز از گرسنگی

کدمطلب: س ق