روییدن دندان ها

روییدن دندان ها

براي بچه هايي كه تازه دندان درمي آورند توصیه می‌شود به لثه کودک عسل بزنید و آن را با عسل یا نمک مالش بدهید و فک و سر و گردن بچه را با روغن¬های گرم (روغن محلی یا زیتون) چرب و روغن مالی نمایید.

کودکان در حین درآوردن دندان، دوست دارند که یک جسم سخت را به دندان بمالند. ریشه تازه شیرین بیان برای این کار بسیار مناسب است. اگر ریشه تازه در دسترس نیست، ریشه خشک آن را از عطاری تهیه کرده، آن را تمیز بشویید و برای چند ساعت آن را در آب بخیسانید و بعد آن را به دست کودک بدهید تا به لثه¬های خود بکشد. این یک دندان گیر سالم، طبیعی و خوشمزه است که موجب تقویت لثه ها می شود و البته اگر اجزای آن هم توسط نوزاد خورده شود دردفع بلغم دستگاه گوارش مفید است و برای معده کودک بسیار مناسب است.

طفلی که مزاج او خوب است این دوران را بدون خطر می گذراند، امّا اطفال ضعیف و لطیف یا آنهایی که مراقب سلامتی فرزندشان نیستند برای روییدن دندان ها خطرات زیادی دارند. اطفالی که تازه متولّد می‌شوند نه دندان دارند ونه آن را لازم دارند به جهت اینکه شیر می خورند، اعضای گوارشی آن‌ها هم مستعّد اینکه غیر از شیر چیز دیگری بخورند نیست. قدری که گذشت و دیگر شیر کفایت آن‌ها را نکرد، باید غذایی بخورند که پس درآن وقت دندان بیرون می آورند و البته در بعضی زودتر ظاهر می‌شود و در بعضی دیرتر، کسی نمی تواند دقیقاً هنگام رستن دندان را معیّن کند حتی بعضی اطفال با دندان متولّد می شوند.

در بعضی دیده شده که دندان های شیر آن‌ها بعد از دو سالگی شروع به رستن کرده است. اغلب دخترها زودتر از پسرها دندان در می¬آورند. دندان های اوّل شیری هستند و بیست عددند. اوّلی¬ها در ماه ششم و هفتم شروع به خارج شدن نموده و آخری ها در سال دوم و سوم بیرون می¬آیند و در سال هفتم شروع به افتادن می¬کنند و دندان¬های ثابت شروع به رستن می‌نمایند. افتادنشان وبیرون آمدنشان به یک شکل است.

تقریباً در ماه ششم یا هشتم دو دندان ثَنایا (چهار دندان پیش دهن، دو زیر و دو بالا) از فکّ زیرین خارج می‌شوند و طولی نمی¬کشد که دو دندان مَحاذی آن‌ها از فک بالایی خارج می‌شود. پس از چند مدّت قواطع طرفی تحتانی و فوقانی که آن‌ها را ضَواحِک (چهار دندان) نامند خارج می¬شوند.

در حوالی ماه پانزدهم دو دندان کوچک طَواحِن (آسیا)، اوّل بیرون آمده و در پایین آن‌ها و ضَواحِک فاصله برای دندان¬های ناب (چهار دندان نشتر) می¬ماند که خیلی طول می کشد تا بیرون بیایند، امّا گاهی دندان¬های ناب (چهار دندان نشتر) قبل از دندان های آسیا بیرون می¬آیند و این نادر است. بنابراین بعد از همۀ اینها دو دندان آسیا می روید و این در سن دو الی سه سالگی است. این رفتار عادی بیرون آمدن دندان¬هاست.

قبل از اینکه دندان بیرون بیاید لعاب دهان زیاد شده، لثه ها متوّرم می‌شود و با درد و زخم های کوچکی در دهان ظاهر می‌گردد و اینها به واسطۀ تحریکی است که در غشای مخاطی دهانی ظاهر می‌گردد. گاهی بعضی اختلالات عمومی بر این علامات موضعی افزوده می‌شود که طفل ناراحت و به واسطۀ کوچک ترین تحریکی، گریان، کم اشتها، پرعطش و بدخواب می‌شود که با ماندگی، درد مفاصل و کوفتگی همراه است و بعد از اینها اسهال شدیدی عارض او می‌شود و این همیشه علامت خوبی است و مادامی که خیلی زیاد نشده و طول نکشیده است طبیب نباید نگران شود. در بعضی اطفال روییدن دندان¬ها بسیار سخت است. سرفه، قی، تب، بی خوابی، ارتعاش بعضی اعضای بدن و تکان¬ها و لرزش¬های غیر ارادی و تشنّجی در آن‌ها ظاهر می‌شود؛ به خصوص وقتی که دندان¬های ناب ظاهر می‌شوند و گاهی صورت و چشم ها ورم می‌کند.

بعضی اوقات غدّه های عُنُقی (غدد ناحیۀ گردن) متورّم و بزرگ شده و دردناک می‌گردد. گرمی دهان و شدت حرارت تب موجب این می‌شود که طفل زیاد شیر بخورد ولی آن را قی می‌کند و نیز ممکن است یکی از اسباب اسهالی که اغلب مصادف بیرون آوردن دندان است همین باشد. در باب ششم از کتاب ذخیرة خوارزمشاهی اندر علاج دندان برآمدن و تدبیر آن آمده است: «چون دندان ها بر آمدن آغاز کند چیزهایی که آن را بسیار خایید (جویدن) ندهند تا ماده دندان ها به تحلیل خرج نشود و گجوشت (لثه) بن دندان¬ها را به مغز خرگوش یا پیه مرغ می¬باید مالید تا نرم تر می‌شود و دندان به آسانی برآید و روغن بنفشه با آب گرم به هم بزنند و سر و گردن بدان چرب کنند و قطره روغن بنفشه نیم گرم اندر گوش او چکانند سید اسماعیل جرجانی می گوید در هنگام برآمدن دندان ها از جویدن چیزهای سخت خودداری شود، لذا دادن دندان گیرهای سخت که امروزه باب شده است مضر است چرا که مادۀ دندان ها را تحلیل می برد و بهتر است لثه و بن دندان ها را با پیه مرغ محلی بمالند تا نرم شود و دندان به آسانی رویش کند روغن بنفشه و آب گرم هم خوب است حتی اگر به سر و گردن هم بمالند و اگر قطره روغن بنفشه را گرم کنند و در گوش کودکان بریزند خوب است.

در ترجمه کتاب المنصوري في الطب بخش پرورش نوزاد آمده است:« هنگام رويش دندان‏ها فرا رسيد لثه‏ى او را با كره و پيه‏ى مرغ مالش دهد و آرد جو بر آن بگذارد.» صاحب کتاب منصوری گفته است بهتر است هنگام رویش دندان ها لثه ها را با کره یا پیه مرغ محلی و آرد جو ماساژ داد و بر آن نهاد.
و اما راه ساده برای رفع مشکلات کودک در این دوران دادن روغن زرد و عسل و یا کره محلی با عسل بهترین است چون شاید توصیه های کتب قدیمی اکنون موجود نباشد.
منبع : ذریه طیبه