شربتهای دارویی شفا بخش – انواع مختلف شربت آلو – بخش اول

1.شربت آلو طبق نسخه محمدبن زکریا در کتاب اغذیةالمرضی
این شربت برای سردرد های گرم وتبهای شدید ویرقان مفید است ومزاج را لینت می دهد و مسهل صفرا است.
مقداری آلوبخارا در آب بخیسانند تا کاملاً نرم وحل شود سپس صاف نموده با مقداری شکر سرخ تا حدی که خوش طعم شود، مخلوط کرده روی شعله ملایم بجوشانند تا قوام آید وهر بار که درحدود 50 گرم ازآن را می خورند در حدود نیم گرم سقمونیای مشوی درآن حل کنند.
2.آلوی سیاه صد عدد، تمرهندی بدون هسته 750 گرم، تربد نیم کوفته 70 گرم وبنفشه 70 گرم. همه در یک کیسه کتانی کرده در 15کیلوگرم آب بخیسانند. وسپس بجوشانند تا 3 کیلوگرم بماند پس ازآن کیسه را خوب بمالند و با فشار صاف کنند و3کیلو گرم ترنجبین که خوب تمیز شده باشد درآن حل کرده باز صاف نمایند و بجوشانند وکف آن رابگیرند وپس از صاف کردن مقدار5/4گرم سقمونیای مشوی[1] و 2 گرم زعفران را به آن اضافه نمایند. مقدارخوراک آن هربار تا 60گرم است.
3.این شربت مسهل صفرا وبلغم رقیق است وبرای تبهای شدید وبیماریهای صفراوی وبلغمی مفید است.
آلوی سیاه درشت خوب صد عدد، عناب درشت خوب سی عدد، تمرهندی که پوست والیاف ودانه آن گرفته شده باشد 100گرم، گل بنفشه خشک 70گرم وتربد سفید تو خالی تدبیر[2] شده 70 گرم. تربد را نیم کوب کرده ودر کیسه کتانی ریخته وباسایرادویه یک شب دراب خیس می کنند و روز دیگر آن را روی شعله ملایم می جوشانند پس از صاف کردن 500گرم ترنجبین که خوب پاک وتمیز شده باشد و500گرم شکر سرخ را با مقداری آب می جوشانند وبا استفاده ازسفیده تخم مرغ محلی کف آن را می گیرند، همین که کاملا صاف شد آن رابا سایر داروها که جوشیده شده مخلوط نموده وقوام می آورند سپس ازاتش گرفته و 4 گرم سقمونیای مشوی رابا آب به شیرین یا رب به شیرین حل کرده و 2 گرم زعفران را با گلاب ساییده وحل کرده وهر دو را داخل مجموع می کنند و خوب به هم می زنند ونگه می دارند. ومقدار خوراک از این شربت هربار70 – 35 گرم است.
4.این نوع شربت آلو مسکن سردرد های صفراوی وخونی همچنین مسکن صفرا می باشد و ملین است.
مقداری آلوی سیاه درشت گوشتی را گرفته وپس ازشستن وتمیز کردن در ظرفی ریخته وروی آن آب بریزند به طوری که حدود 15سانتی متر آب روی آن را بگیرد وآن را بجوشانند تا آب آن نصف شود وپس از صاف کردن مجدداً درهمان ظرف بجوشانند تا نصف شود وپس ازآن مقداری شکرسرخ درحدی که خوش طعم شود با آن مخلوط می نمایند ( معمولا میزان شکر سرخ نصف آلوست ) وقوام می آورند مقدار خوراک از این شربت هر بار 60 گرم است.
اگربخواهند خاصیت مسهلی این شربت زیاد شود به جای شکر سرخ ممکن است ازترنجبین یا شیر خشت مصرف نمایند. ونصف وزن ترنجبین گلاب به آن اضافه کنندو به قوام آورند ودر زمان مصرف 250 -500 میلی گرم سقمونیای مشوی درهر خوراک مخلوط کرده میل نمایند.
5.نسخه دیگری برای شربت آلوی مسهل:آلوی سیاه صد عدد، عناب درشت گوشتی سی عدد، تمرهندی بدون دانه وپوست والیاف 100گرم، گل بنفشه خشک 60گرم وتربد سفید مجوف تدبیر شده 60گرم. ابتدا تربد تدبیرشده را نیم کوب کرده ودرکیسه کتانی می ریزند ومجموع را در 15کیلوگرم آب ریخته وکیسه را مرتبا با فشار مالش می دهند وبا شعله ملایم می جوشانند تا ثلث آب آن باقی بماند وآن را صاف نموده 600گرم ترنجبین خوب که تمیز شده باشد و یک و نیم کیلوگرم شکر سرخ در آن ریخته و بجوشانند و با کف سفید سفیده تخم مرغ محلی کف جوشانده را بگیرند همین که کف آن کاملا گرفته شد آن را صاف نموده وقوام می آورند. و6/3گرم سقمونیای مشوی را در آب به شیرین یا رب به شیرین ساییده وحل کرده ودوگرم زعفران رابا گلاب ساییده وپس از فرود آوردن ازآتش در جوشانده داخل کرده خوب به هم بزنند. مقدار خوراک هربار از این شربت 50 – 35 گرم است.
6.این شربت مسهل صفرا است وبرای رفع سردرد های صفراوی مفید می باشد.آلو سیاه تمیز وشسته صد عدد، تمرهندی که از دانه وپوست الیاف تمیز شده باشد 250گرم، تربد سفید مجوف تدبیر شده 70 گرم وگل بنفشه 70 گرم. تربد را نیم کوب کرده با گل بنفشه در کیسه کتانی ریخته وبسته ومجموع رادر ظرفی ریخته و5لیتر آب روی آنها می ریزند. ومی جوشانند تا یک لیترآب باقی بماند، سپس کیسه را خوب با فشار می مالند که مواد فعال آنها داخل جوشانده شده وپس ازآن کیسه را خارج کرده وکمی صبرمی کنند که جوشانده ته نشین شود وآن را صاف کرده وباز درهمان ظرف آن را قوام می آورند، پس از قوام آمدن از اتش گرفته و5گرم سقمونیای مشوی ساییده درآب به شیرین درآن داخل می نمایند وخوب به هم می زنند ونگه می دارند. مقدار خوراک از این شرب هربار 75 گرم است.

7.این شربت برای تسکین سر دردهای ناشی از شب زنده داری وخستگی مفید است.
آلوی سیاه یک کیلوگرم، تمر هندی که دانه والیاف آن جداشده باشد یک کیلوگرم، و عناب درشت گوشتی 50عدد. همه را در 3لیترآب ریخته می جوشانند تا یک لیتر بماند وصاف کنند سپس آب انار شیرین 250 گرم، آب انار ترش  250گرم، آب اترج 250 گرم و شکر سرخ 500 گرم رادرآن داخل کرده قوام می آورند. سپس خنک کرده در ظرف شیشه ای نگه می دارند. مقدار هر خوراک ازآن 60 گرم است.

[1].مشوی یعنی بریان شده برخی از داروها.مثلا سقمونیا را قبل از مصرف باید بریان کنند. و معمولاً آن را داخل خمیر نان می گذارند وخمیر را خوب می پزند.

[2].روش تدبیر تربد ان است که ریشه گیاه را گرفته وپوست سیاه ان رامی تراشند تا قسمت سفید مجوف داخل ان ظاهر شود وان را با روغن بادام چرب نمایند

به کوشش: عاطفه مهناوی