غربالگری حاصل فشارهای قانونی به پزشکان است / موضوع علمی نباید دست‌خوش سیاست شود
یک پزشک متخصص زنان می‌گوید، اگر پزشکی به مادری پیشنهاد غربالگری ندهد و بچه با سندروم داون به دنیا بیاید، این پزشک باید هزینه تمام مدت عمر و زندگی فرد مبتلا را بپردازد؛ به همین دلیل است که پزشکان مادران باردار را به غربالگری ملزم می‌کنند.
طاهره لباف در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه زنان گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در ارزیابی اختیاری یا اجباری بودن غربالگری گفت: غربالگری از سال ۸۰ شروع شد. این طرح به‌ظاهر اجباری نبود، اما عملاً افراد را به این کار مجبور می‌کرد. به این ترتیب که بِه‌ورزها و مسئولان بهداشتی در شبکه بهداشت و درمان، غربالگری و خطر سندروم داون را به افراد اطلاع‌رسانی کنند. این افراد در قالب اطلاع‌رسانی به اندازه‌ای به این مسئله پرداختند که نگرانی در مورد سلامت جنین را در اذهان تشدید کرد، به نحوی که مادرها تصور می‌کردند اگر غربالگری نکنند، حتماً فرزند مبتلا به سندروم داون را به دنیا می‌آورند.
این پزشک متخصص زنان افزود: بعد از اطلاع‌رسانی در مورد لزوم غربالگری در شکل قانون اعلام کردند که اگر پزشکی به مادر پیشنهاد غربالگری ندهد، از مراجعه‌کننده نخواهد که غربالگری را انجام دهد و بچه با سندروم داون به دنیا بیاید، این پزشک باید هزینه تمام مدت عمر و زندگی فرد مبتلا به این سندروم را بپردازد، به این صورت طرح غربالگری به طرحی اجباری تبدیل شد و در نتیجه آن پزشکان، مادران باردار را ملزم به انجام غربالگری کردند.
وی ادامه داد: در شرایطی غربالگری به اقدامی اجباری تبدیل شد که پاسخ این آزمایش صددرصد و قطعی نیست. به عبارت دیگر اگر در آزمایش اولیه اعلام می‌کردند جنین مبتلا به سندروم داون است، در آزمایش تکمیلی متوجه می‌شدند مشکلی وجود ندارد. همچنین آزمایش تکمیلی یک تا دو درصد احتمال سقط را افزایش می‌دهد و این باعث می‌شود بچه‌های سالم هم سقط شده و از بین بروند.
لباف با اشاره به روند غربالگری در سایر کشورها تصریح کرد: یکی از کارهای شبکه بهداشت این بود که همه زنان حامله، در هر سن و با هر سابقه‌ای را موظف به غربالگری کرده بودند. در صورتی که در سایر کشورها از جمله انگلیس تنها افراد بالای ۳۵ سال و مادرانی که یک فرزند معلول در وابستگان درجه یک دارند، باید غربالگری را انجام دهند و همین مسئله باعث شده تا زمانی که جواب آزمایش تکمیلی بیاید. با ترویج غربالگری، مادر باردار که باید در کمال آرامش این دوره را طی کند، دوران پرتنشی را سپری می‌کند.
این پزشک متخصص زنان، طرح مجلس درباره غربالگری را مفید دانست و گفت: بنابراین قانونی که به موجب آن مادر در صورت ناقص بودن فرزند از پزشک شکایت کند، به عنوان اهرم فشاری بر روند کار پزشکان زن عمل می‌کند. بر همین اساس مجلس طرحی را برای برداشتن قانونی که به موجب آن بیمار می‌تواند از پزشک شکایت کند، بررسی کردند که در صورت تصویب این قانون طرح غربالگری کاملاً اختیاری و امری داوطلبانه می‌شود.
وی در ادامه ابراز کرد: در صورت تصویب این طرح مادری که درخواست غربالگری داشته باشد، پزشک برای وی غربالگری را تجویز کند، اما اگر مادر چنین درخواستی را نداشت، پزشک وی را به غربالگری مجبور نمی‌کند. همچنین اگر مادر از گروه‌های پرخطر بود و پزشک تشخیص داد که برای مادر غربالگری لازم است، پزشک غربالگری را تجویز و اطلاعات مربوط به غربالگری را در یک سامانه ثبت کند.
لباف درباره نتیجه قانونی که به موجب آن والدین می‌توانند از پزشک معالج شکایت کنند، تأکید کرد: چند سال است این قانون اجرا می‌شود. پزشکی قانونی هم این قانون را اجرا می‌کند و چند نفر از همکارانم به استناد همین قانون به دادگاه فراخوانده و احضار شدند و در این زمینه برای آنها حکم صادر شده است.
این پزشک متخصص زنان در واکنش به حرف غیرکارشناسی برخی افراد در فضای مجازی که باعث ایجاد هجمههایی علیه طرح مجلس در مورد غربالگری شده است، یادآور شد: موضوع علمی باید در محیط علمی مطرح و تصمیمگیری شود و نتیجه آن به اطلاع مردم برسد. این چیزها نباید دست‌خوش سیاست شود. لذا طرح مجلس درباره غربالگری بسیار عاقلانه است.
