فهرست جامع ترین کتاب های مرجع در تاریخ و متون پزشکی کهن اسلام و ایران زمین – بخش هفدهم

1. الحاوي في الطب کتاب بیست و سوم (قوانین استفاده از غذاها و نوشیدنی ها، خواب وبیداری و بیماری های مسری و موروثی)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر فرزانه غفاری

درباره کتاب: رازی در این کتابش به قوانین استفاده از غذاها و نوشیدنی ها، خواب وبیداری و بیماری های مسری و موروثی پرداخته است. رازی در این کتاب تسکین برخی دردها، درمان های عمومی، ریزش مو و وظایف و آزمودن پزشک را آورده است.

2. جامع بیطره

نویسنده: شهاب الدین علی علوی حسینی

تصحیح: دکترمجید انوشیروانی

درباره کتاب: کتاب جامع بیطره در پرورش اسب و بیماری های اسب می باشد. در این کتاب از سر تا پای اسبان هر یک مدرکی جداگانه آورده شده و درمان آن ها مورد توجه قرار گرفته است. علوی حسنی در این رساله تجربیات خود را ذکر نموده و همچنین به نقل از رساله رومی از خنام(مشمشه) و واگیری آن، تورم غدد لنفاوی و همچنین از هاری اسب مطالب جالبی را ذکر کرده است و از منابعی چون تحفه المومنین یا تحفه حکیم مومن استفاده نموده است.

3. الحاوي في الطب کتاب پنجم (بيماري هاي مري و معده)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر محمدابراهیم ذاکر

درباره کتاب: رازی در این کتابش به بیماری های مری و معده پرداخته و در آن اسباب، علائم، سو مزاج های ناشی از آن و درمان آن با مقایسه گفته ها و درمان های دیگر حکما و تایید یا رد کردن آن ها با تجربیات خویش می پردازد.

4. الحاوي في الطب کتاب سوم (بيماري هاي گوش، بینی و دندان)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر محمدابراهیم ذاکر

درباره کتاب: رازی در این کتابش به بیماری های گوش، بینی و دندان پرداخته و در آن اسباب، علائم و درمان آن با مقایسه گفته ها و درمان های دیگر حکما و تایید یا رد کردن آن ها با تجربیات خویش می پردازد.

5. الحاوي في الطب کتاب ششم (شیوه های گوناگون تهی سازی تن)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر محمدابراهیم ذاکر

درباره کتاب: رازی در این کتابش به استفراغ که شامل اسهال، قی کردن، فصد، بول، عرق است و برخی اعمال یداوی در طب سنتی ایرانی می پردازد و کاربرد و دستور های آن در بیماری ها را بیان می نماید. رازی در این کتاب مانند دیگر کتاب هایش به مقایسه نظریات می پردازد و با تجربیات و نظریات خود ان ها را تایید و یا رد می نماید.

6. الحاوي في الطب کتاب هشتم (بيماري هاي روده)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر محمدابراهیم ذاکر

درباره کتاب: رازی در این کتابش به بیماری های روده پرداخته و در آن اسباب، علائم و درمان آن با مقایسه گفته ها و درمان های دیگر حکما و تایید یا رد کردن آن ها با تجربیات خویش می پردازد.

7. الحاوي في الطب کتاب هفتم (بيماري هاي پستان و دل و جگر و سپرز)

نویسنده: محمدبن زکرياي رازي

ترجمه: دکتر محمدابراهیم ذاکر

درباره کتاب: رازی در این کتابش به بیماری های پستان و دل و جگر و سپرز پرداخته و در آن اسباب، علائم و درمان آن با مقایسه گفته ها و درمان های دیگر حکما و تایید یا رد کردن آن ها با تجربیات خویش می پردازد.

8. حشایش دیسقوریدوس

نویسنده: علی بن شریف الحسینی

تصحیح: محمدرضا شمس اردکانی، عباس حاجی آخوندی، علی محمد رنجبر، روح الله تمیمی، محبوبه کیانی، فاطمه فرجادمند، مهناز خانوی

درباره کتاب: این کتاب از جمله کتابهای ترجمه شده از لاتین می باشد که نقش مسلمانان را در حفظ میراث کهن بشری به خوبی نشان می دهد و حاوی اطلاعات ارزشمندی می باشد

9. حفظ الصحت و سیاست المدن

نویسنده: حکیم موسی بن علیرضا ساوجی

تصحیح: وجیهه پناهی

درباره کتاب:این کتابمشتمل بر دو رساله از حکیم موسی‌بن علیرضای ساوجی است که در قرن سیزدهم نگاشته که رساله حفظ‌الصحّت در بردارنده توصیه‌های گوناگون در حفظ سلامتی و رساله سیاست‌المدن نکاتی در مورد راه و روش زندگی و آیین کشورداری می باشد.

10. حفظ سلامتی و درمان بیماری‌های زنان باردار، نوزادان و کودکان

(تدبیر الحبالی والاطفال و الصبیان و حفظ صحتهم و مداواه الامراض العارضه لهم)

نویسنده: احمدبن محمد یحیی بلدی (4 ق)

ترجمه: عباس نوروزپور نیازی

درباره کتاب: در این کتاب نویسنده نظرات پیشین پزشکان طب سنتی را در مورد زنان، بارداری، زایمان، اطفال، کودکان، بیماری ها و درمان هایشان گردآوری نموده و در بسیاری موارد آن ها رد یا تایید کرده است. در این کتاب به استفاده از وسایلی چون روروک و پستانک اشاره گردیده.