فهرست جامع ترین کتاب های مرجع در تاریخ و متون پزشکی کهن اسلام و ایران زمین – بخش بیستم

1. دستورالاطبا فی دفع الطاعون و الوبا

نویسنده: موسی‌بن‌علی‌رضا ساوجی

تصحیح: دکتر مجید انوشیروانی

درباره کتاب: در جریان همه گیری وبا در تهران در سال 1262 هجری قمری، پس از فرار امرا و اغنیاء و اطباء از شهر، حکیم ساوجی به علاج مردم مشغول شده و آن گونه که نوشته، تعداد دو سه هزار نفر را درمان کرده است. نویسنده در باب دوم این کتاب به توصیفی از وبا پرداخته که با وجود اختلاف در ذکر علائم و نشانه ها در سایر وجوه یعنی تعریف و نشانه های حدوث و تدابیر عام و خاص درمان، چندان با مطالب پیشینیان دیگر گونه نیست.

2. دو رساله در فواید سکنجبین و خواص مومیایی

نویسنده: محمدبن زکریای رازی

تصحیح: دکتراحسان مقدس

درباره کتاب: در رساله سكنجبین، رازی ابتدا به معرفی سكنجبین و ذكر ماهیت آن و سپس به ذكر فواید سكنجبین و ضررهای آن می‌پردازد اما در رساله خواص مومیایی، ابتدا مقدمه‌ای مفصل درباره تاریخچه كشف و استفاده از مومیایی در ایران باستان ذكر شده و در فصل‌های بعدی کتاب وی برخی فواید مومیایی و ضررهای آن را بیان می‌کند.

3. دور ساختن هرگونه زیان از تن آدمیان (دفع مضارالكلیه عن الابدان الانسانیه بتدارك انواع خطاء التدبیر)

نویسنده: ابوعلی سینا

ترجمه: علیرضا عیاسیان

درباره کتاب: این کتاب ارزشمند پورسینا در برخی ضررها و سودهای اعمال روزمره از جمله هوا، آب، خوراک، نوشیدنی ها، حمام و … را بیان می نماید.

4. راز درمان (3جلدی)

نویسنده: دکتر عبداله احمدیه

درباره کتاب: این کتاب شرح حال و درمان بیماران دکتر عبداله احمدیه می باشد که اغلب مردمی در سطح پایین اجتماع بودند.

5. راهنمای تهیه شرح حال عمومی بیماری ها در طب سنتی ایران

نویسنده: دکتر امید صادقپور، دکتر سعید یارجو، دکتر مهرداد کریمی

درباره کتاب: در این کتابنحوه گرفتن شرح حال و مصاحبه با بیمار و استفاده از استدلال بالینی در ارزیابی و معاینه بیمار بیان شده است.

6. مراقبت های پزشکی و پرستاری در اعمال یداوی طب سنتی ایرانی

نویسنده: دکتر علی اکبر جعفریان، نیره واحدی مزدآبادی، محمد توشیح، جمیله گودرزی معظمی

درباره کتاب:این کتاب به منظور آشنایی بیشتر گروه های پزشکی و پرستاری با اعمال یداوی طب سنتی و مراقبت های آن از کتب معتبر طب سنتی گردآوری و با توجه به اصول متخذه از کتب معتبر پرستاری طب جدید تلفیق و در نهایت تدوین گردیده است.

7. رسائل ابن میمون الطبیه

نویسنده: ابو عمران موسی بن بن عبداله بن میمون القرطبی

تصحیح: دکتر احسان مقدس

درباره کتاب: مجموعه ای از رسائل پزشکی ابن میمون می باشد.

8. راهنمای کلی برای روش شناسی تحقیق طب سنتی

نویسنده: دکتر محمدرضا شمس اردکانی، دکتر فاطمه فرجادمند

درباره کتاب:توجه جهانیان به طب سنتی و چگونگی ارزیابی و استفاده آن سازمان جهانی بهداشت را به نگاشتن این کتاب واداشته است.

9. رساله افیونیه

نویسنده: حکیم عمادالدین محمودبن مسعودشیرازی

تصحیح: دکتر رسول چوپانی، وجیهه پناهی، دکتر امیدصادق پور

درباره کتاب: مطالب و جزئیّات این کتاب مبتنی بر تجربیّات شخصی نویسنده است و از جنبه‌های مختلفی می‌توان ﺁن را مورد بررسی قرار داد. این رساله پانزده باب درخصوص ماهیّت و طبیعت و خواصّ افیون و طرق امتحان ﺁن، منافع و مضارّ آن، مسمومیّت‌ها، دلایل ایجاد نشئه و منشأ اعتیاد به افیون، چگونگی دفع مضرّت‌های افیون، و چگونگی درمان اعتیاد به آن آمده است.

مولّف کتاب افیونیّه، عمادالدّین محمود بن مسعود، طبیب قرن دهم هجری، با توجه به سودها و زیان‌های افیون، خواسته مردم را به این نکته هشدار دهد که هرچند از این مادّه برای منظورهای مختلف پزشکی و داروئی استفاده می‌شود و آن را به عنوان یکی از «منوّمات» و «مرقّدات» یعنی خواب‌کننده و بیهوش‌کننده به هدف درمان بیماری‌ها یاد می‌کنند، ولی در حال عادی زیان‌های روحی و جسمی را در بر دارد که به حکم شرع و عقل، مصرف آن ممنوع است و باید از آن پرهیز نمایند.

10. رساله پزشکی کودکان (تدبیر الصبیان)

نویسنده: محمدبن زکریای رازی

ترجمه: دکتر احسان مقدس

درباره کتاب: در این کتاب رازی ابتدا به زخم‌های عارضه در کودکان اشاره کرده و سپس به مباحث دیگری چون جرب در کودکان، بزرگی سر کودکان، باد کردن شکم کودکان، مننژیت کودکان، بی‌خوابی شبانه کودکان و بیماری صرع در کودکان پرداخته است.