خواص زرشک

محمود محبی در گفت‌وگو با  ایسنا با بیان اینکه زرشک به دو صورت هسته‌دار و بدون هسته کشت می‌شود و هر دوی این محصولات خاصیت فراوانی دارد، اظهار کرد: این میوه سرشار از ویتامین C است و در بهبود سرماخوردگی بسیار موثر است. زرشک منبعی غنی از آلکالوییدی به نام بربرین است. علاوه بر این، ریشه آن سرشار از اکسیاکونتین و بربامین است و خواص آنتی‌بیوتیکی آن را به همین آلکالوییدها نسبت می‌دهند.

مدیرگروه علوم زراعی و باغی واحد علمی‌کاربردی مرکز تحقیقات و آموزش سازمان جهادکشاورزی استان زنجان، ادامه داد: یکی از ترکیبات زرشک که می‌تواند سهم مهمی در اثربخشی دارویی آن ایفا کند، رنگ‌دانه‌های غذایی است. این رنگدانه از جمله آنتوسیانین با عملکرد آنتی‌اکسیدانی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. همچنین یکی از ویتامین‌هایی که به وفور در این میوه خوشرنگ دیده می‌شود، ویتامین C است. اما در گونه‌های مختلف و بسته به روش خشک کردن میوه، میزان این ویتامین بسیار متغیر است.

وی افزود: در طب قدیم این دانه‌ها را چه به صورت خوراکی و چه به صورت مرهم در مداوای عفونت‌ها به کار می‌بردند. جالب آنکه علم جدید با کشف آلکالوییدهای زرشک و اثرات آنتی‌بیوتیکی آن‌ها، این ویژگی را تایید کرده است. این میوه تاثیرات سودمندی روی بیماری‌های کلیوی و به خصوص سنگ‌های کلیوی دارد و با تغییر PH ادرار می‌تواند احتمال عود برخی سنگ‌های کلیوی را کاهش دهد. علاوه بر این کبد یکی از ارگان‌های بدن است که مصرف این میوه برای عملکرد بهتر آن سودمند است؛ چرا که محرک صفرا و موثر در سم زدایی کبد است.

محبی با بیان اینکه زرشک کمک کننده در درمان عفونت‌های انگلی و مشکلات گوارشی نظیر اسهال است، خاطرنشان کرد: مطالعات محققان نوید بخش اثرات مفید این دانه‌ها بر کنترل قند خون است؛ البته هنوز مدارک کافی برای توصیه مصرف زرشک به این منظور در دست نیست و از طرف دیگر میزان مصرف ایمن این دانه‌ها مشخص نشده است، این در حالی است که بومیان شرق ایران زمین از این میوه به عنوان میوه طول عمر یاد می‌کنند و شاید یکی از دلایل آن وجود مقدار بالای سولفور در این میوه است.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: یکی از اسیدهای زرشک، اسید آسکوربیک یا همان ویتامین C است. تحقیقات بیانگر این است که گرچه ویتامین C نمی‌تواند از بروز سرماخوردگی جلوگیری کند، اما می‌تواند در روند بهبود آن موثر واقع شود.

محبی تصریح کرد: البته با وجود این همه اثرات مفید، در مصرف زرشک باید حد اعتدال را نگه داریم؛ چراکه به‌ خاطر اثر محرک این دانه‌ها بر رحم زنان باردار، سقط جنین می‌تواند یکی از عوارض مصرف افراطی این میوه باشد. تشدید سرفه و مشکلات گوارشی نیز به عنوان عارضه زیاده‌ روی در مصرف زرشک شناخته شده است. همچنین عملکرد برخی داروها از جمله آنتی هیستامین، ضد فشارخون، رقیق کننده خون، آنتی‌بیوتیک و حتی دیورتیک‌ها ممکن است تحت تاثیر مصرف این میوه قرار گیرد. پس بهتراست در صورت مصرف مداوم آن، پزشک خود را از این مساله مطلع کنیم.