شهر سوخته، مهد اولین جراحی مغز جهان

محمدسعید صفاری

دخترک احساس سرگیجه داشت. او را روی حصیر کف زمین خواباندند. تهوع و سردرد، هفته‌ها بود که دست از سرش برنمی‌داشت. پلک‌هایش را به زور باز نگه‌ داشته‌بود. مرد مقدس را دید که اورادی زمزمه و ابزار فلزی را تیز می‌کرد. مادرش سرش را بوسید. مرد مقدس را دید که به همراه دو دستیارش به او نزدیک می‌شدند. به خواب عمیقی فرو رفت…

این دختر سیزده ساله، احتمالا به علت بیماری هیدروسفالی نیاز به جراحی مغز داشت. پزشکان شهر سوخته با ابزارهای ابتدایی شامل سنگ‌های تراش خورده و شاید چند قطعه مفرغ، در چهارهزار و هشتصد و پنجاه سال قبل، اولین جراحی مغز تاریخ با ارزش درمانی را روی این دختر انجام دادند و موفق شدند آب جمع‌شده در اطراف مغز او را خارج کنند. از بافت استخوانی جدید در اطراف محل سوراخ‌شدگی، معلوم می‌شود دخترک دست کم تا شش ماه بعد از جراحی زنده مانده است و این یعنی عمل جراحی، موفقیت آمیز بوده است (برگرفته از کتاب سرگذشت پزشکی در ایران).

پانوشت:
١. تجمع بیش از اندازه‌ی مایع مغزی-نخاعی، تولید شده در شبکه‌ی کوروئید در بطن‌ها و دیگر حفره‌های مغز.
٢. شهر سوخته، از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، در ساحل رود هیرمند در سیستان و بلوچستان (نزدیک شهر زابل) بوده است.