اصطلاحات پزشکی در فرهنگ و ادب فارسی (قی، استفراغ)

? قی در اصطلاح طبی تخلیه ی معده از راه دهان است.

? به گفته ی جرجانی «قی حرکت معده است و دفع کردن او چیزی را به سوی دهان.»

? از نظر او قی می توان معلول چند سبب باشد:

✔️ نشانه ی بحران بیماری

✔️ وجود صفرا یا سودا در معده

✔️ وجود بلغم در فضای سینه

✔️ خوردن غذای ناپسند.1

? در قانون نیز قی چنین تعریف شده است:

? «چیزی در معده هست که با معده ناسازگار است. معده برای مقابله با این ماده ی خوراکی ناسازگار و مزاحم دست به کار می شود حرکت می کند و ماده ی ناسازگار را از راه دهان بیرون می اندازد.2»

? قی به عنوان نشانه ی بیماری
گاهی قی نشانه ی بهبود یا بحران یک بیماری است به طوری که گفته شده است

? «در اثنای بیماری های سخت بیمار اگر قی کند و ماده ی برآورده و بیرون داده آمیزه ای از خلط بلغمی و خلط صفرایی باشد و این هر دو به هم چنگ اندر زده باشند و هیچ یک از آنها غلیظ و پر مایه نباشد به نفع بیمار است و بایدآن را نشانه ی خوبی به شمار آورد.

? در اثنای بیماری های سخت تا ماده ی قی کرده ی بیمار خلط خالص و خالص تر باشد بد و بدتر است… . اگر در اثنای بیماری سخت بیمار قی کرد و رنگ قی غیرطبیعی بود خوب نیست… .

? اگر بیمار ماده ی زنگاری رنگ یا ماده ی سیاه رنگی را قی کرد و به حالت تشنجی درآمد فوراً می میرد. خلاصه اینکه در اثنای بیماری هر نوع قی کرده که به رنگ طبیعی نباشد بد است.1»

? کلکت طبیب انس و جان تریاق اکبر در زبان صفرایی ای لیک از دهان قی کرده سودا ریخته2

✴️ تا شبانگه می کشید و می گشاد
تا ز صفرا قی شدن بر وی فتاد3

✴️ شکر داری شکر خور از پی نی
صبر داری صبر خور از پی قی4

? قی،نشانه ی امتلا(پرخوری)

? در قانون آمده است «اگر کسی در حالت ابتلا به تب یا پر شدن زیاد از حد معده گرفتار باشد یا به بیماری خواب آلودگی مبتلا باشد و معده اش از خوراک آکنده باشد قی کند نجات یافته است.5»

 

[box type=”note”] منبع: برگرفته از کتاب اصطلاحات پزشکی در ادب فارسی از دکتر اکرم گلشنی   [/box]

ا

[divider]

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

برای برقراری امکان تعامل با شما کاربر محترم خواهشمند است شماره همراه خود را در فیلد مربوطه وارد نمایید.شماره موبایل شما در سایت منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا