اجازه ندهید آزمایش‌های غربال‌گری اجباری شود

متن نامه ۱۵۰ پزشک به زئیس جمهور به شرح زیر است:

جناب آقای حجه الاسلام دکتر روحانی

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

با عرض سلام و احترام

به استدعا می رساند که طرح «اجباری کردن بررسی های ژنتیکی پیش از ازدواج» که هم اکنون به جد در دولت دوازدهم پیگیری می شود، محل اشکالات بسیاری بوده و پیامدهای خسارتبار و غیر قابل جبرانی خواهد داشت. از این رو ما -جمعی از پزشکان مطلع- لازم دیدیم پیش از اجرایی شدن کامل این طرح، عواقب ناگوار آن را به اطلاع جنابعالی برسانیم.

در مورد طرح مزبور که اکنون با هدف پیشگیری از تولد کودکان معلول، توسط دولت و به خصوص سازمان بهزیستی کشور پیگیری می شود، نکات ذیل را حضورتان متذکر می شویم.

آقای دکتر روحانی، چنان که مستحضرید، اجرایی کردن چنین طرحهایی باید برآمده از نتایج تحقیقات و بررسی های علمی باشد. لذا در این خصوص ما پزشکان، از نگاه تخصصی و جایگاه حرفه ای خود، به عرضتان می رسانیم که، انجام بررسی های ژنتیکی پیش از ازدواج و هنگام بارداری به صورت همگانی و بدون در نظر گرفتن سابقه ناهنجاری های فردی و خانوادگی و نسبت خویشاوندی زوجین، مطابق با هیچ منبع علمی و مرجع تخصصی نیست و به همین دلیل، بررسی های مزبور در هیچ یک از کشورهای پیشرفته دنیا بدین شکل انجام نمی شود. با کمال تاسف، اکنون سازمان بهزیستی، بدون صلاحیت علمی و تخصصی لازم، در این حوزه ورود کرده و سعی در مداخله دارد.

جناب آقای دکتر روحانی، در صورت اجرای این طرح در کشور، زوجینی که احتمال مشکل ژنتیکی برایشان مطرح شود، مجبور خواهند بود که برای دریافت مجوز ثبت قانونی ازدواج به مراکز تخصصی مربوطه مراجعه کرده و هزینه‌های هنگفت بعضا چند میلیونی که مورد حمایت دولت یا بیمه ها نیستند را برای انجام آزمایش های مربوطه بپردازند. آیا پرداخت این هزینه توسط عموم مردم شهری و روستایی کشور، معقول و منطقی است؟ آیا اجرای این طرح و هزینه های ناشی از آن، سبب نخواهد شد که سد جدیدی در مسیر ازدواج و تشکیل خانواده جوانان ایرانی ایجاد شود؟ قطعا اجرای این طرح در شرایطی که هرساله نرخ ازدواج در کشور کاهش می یابد، نمی تواند وجهی عقلانی داشته باشد.

اما معضل دیگری که این طرح به دنبال خواهد داشت، ایجاد واهمه و اضطراب در عموم مادران کشور است. در واقع هنگامی که یک زوج، بی دلیل و بدون هیچ سابقه ناهنجاری ژنتیک در خانواده و حتی بدون وجود نسبت خویشاوندی، ناچار می شوند که تحت بررسی های غیر ضروری قرار بگیرند، به صورت ناخودآگاه گمان خواهند کرد که احتمال وقوع مشکلات ژنتیک در فرزندانشان زیاد است. امری که هزینه روانی فرزندآوری را افزایش داده و زوجین را بی جهت دچار ترس و اضطراب خواهد کرد. در واقع «ایجاد هراس عمومی از تولد فرزند معلول» دستاورد بی چون و چرای اجرای این طرح است؛ چنان که نظیر آن در «اجباری شدن غیرعلمی غربالگری های دوران بارداری» توسط وزارت بهداشت تجربه شده و ضمن تحمیل هزینه های هنگفت به خانواده ها، به سهم خود آنها را نسبت به فرزندآوری بیشتر بی رغبت کرده و آمار جنایت سقط جنین غیرقانونی را افزایش داده است؛ آن هم در شرایطی که کشور درگیر بحران جمعیت بوده و جمعیت کشور با سرعتی سرسام آور به سمت مرزهای سالخوردگی، در حرکت است.

از سوی دیگر بسیاری از آزمایشگاه های ژنتیک موجود در کشور، نمونه های ژنومی مراجعین شان را جهت بررسی به مراکز آزمایشگاهی، در خارج از کشور ارسال می کنند. این مسئله بدین معنی است که با اجباری شدن بررسی های ژنتیک، ما با دست خودمان یک بانک قوی اطلاعات ژنومی از مردم مناطق مختلف کشور را تقدیم بیگانگان خواهیم کرد که بی شک زمینه انواع و اقسام سوء استفاده ها و توطئه های بیولوژیکی را علیه مردممان فراهم خواهد آورد.

آقای دکتر روحانی، در حالی قرار است طرح مزبور در کمتر از دو ماه آینده در سرتاسر کشور عملیاتی شود که برخی استان ها از داشتن حتی یک مرکز مشاوره ژنتیک نیز بی بهره اند. از این رو دلیل این که برخی از مسئولین، چنین با عجله و سراسیمگی به دنبال اجباری کردن غربالگری های ژنتیکی قبل از ازدواج هستند، برای بسیاری از کارشناسان، محل سوال است.

ناگفته نماند که وزارت بهداشت پیش از این، به عنوان یکی از نهادهای مجری، به دلیل فراهم نبودن زیرساختهای مربوطه، با اجرای طرح مزبور مخالفت کرده است.

لذا نهایتا از جنابعالی خواهشمندیم، مانع اجرای طرح خسارتبار «اجباری کردن غربالگری های ژنتیک قبل از ازدواج» شده، از مسئولین وزارت بهداشت بخواهید که «غربالگری های دوران بارداری» را نیز منوط به ضرورت های کارشناسی نموده، ترتیبی اتخاذ کنند که از خطاهای فراوان این غربالگری ها کاسته شود.

توفیق جنابعالی در خدمت به مردم شریف ایران را، از خداوند متعال مسئلت داریم.