دیدگاه علما و بزرگان درباره طب اسلامی – بخش یازدهم: این قسمت دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی

دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی

بسیاری از پزشکان ماهری که در دنیا درخشیدند، از حوزه های علمیه برخاستند و در صورتی که تاریخ علم به درستی تدوین شود. پرده از روی این حقیقت برداشته می شود.

متاسفانه درزمینه تدوین تاریخ جامع علوم اسلامی نظیر تاریخ فلسفه، شیمی، فیزیک، ریاضیات و پزشکی غفلت شده است. تدریس کتاب قانون ابن سینا طی 300 سال در دانشگاه های پزشکی اروپا، نشان دهنده ارزش و درخشش اقدام های دانشمندان علوم اسلامی است.

کسانی که فکر می کنند ما جیره خوار علوم دیگران هستیم، باید به این افراد گفته شود علمای بزرگ اسلام، معلما علوم مختلف بوده اند. کتاب هایی در زمینه طب ازائمه علیه السلام به جای مانده است که مجموعه نظرات علوم اسلام در این رابطه باید گردآوری شود.

باید ادبیات عرب را کلید ورود به علوم مختلف اسلامی دانست و پژوهشگران پزشکی باید دوره ادبیات عربی را برای استخراج این علوم بگذرانند.

بهترین نقطه کشور برای بررسی طب و دین، شهرمقدس قم است، قم مرکز فقاهت و اقیانوس عظیم علوم شیعی است و می توان از پژوهشگران حوزه برای علو مطب و دین کمک گرفت. راه اندازی دانشکده طب و دین، خدمت شایسته ای به اسلام و علم پزشکی است وبرای دست اندر کاران این اقدام از خداوند متعال آرزوی توفیق می کنم.

و در جایی دیگر می فرمایند: اگر نام دانشکده طب و دین، دانشکده طب اسلامی باشد، جذابیت بیشتری دارد. در اسلام اطبای بزرگی بودند؛ زمانی که طبابت اسلام با شکوه بود، در غرب خبر چندانی وجود نداشت! کتاب قانون و طب بوعلی، 300 سال در دانشگاه های اروپا کتاب درسی بوده است.[1]

طب اسلامی بای احیا شود؛ انی کار تازه باید به نام قم و ایران تمام شود. از آن جایی که مسائل موجود دراین دانشگاه اسلامی است. باید از حوزه های علمیه استفاده کرد؛ سابقا یکی از ماده های درسی در درون حوزه های علمیه طب و بوده است و بسیاری از فقهای ماهر، از طب نیز اطلاعات زیادی داشتند.

در جای دیگر می فرمایند: جای تعجب نیست که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله علاوه بر اینکه برنامه وسیعی برای روح وجان انسان آورده اند، یک سلسله دستورات طبی داده باشند که در کتاب طب النبی صلی الله علیه و آله و سلم گردآوری شده است. [2]

پیام آیت الله مکارم شیرازی به کنگره سیره نبوی در طب دانشگاه علوم پزشکی شیراز:

قرآن مجید وسیره پیامبر اسلام، سلامت روح و جسم را مورد توجه قرار داده است. بدون شک انسان ترکیبی از جسم، جان، روح، ماده و معنی است و آئینی می تواند آسمانی باشد که فراگیر وناظر بر جنبه های جسمانی و روحانی انسان باشد.

پرورش جنبه های جسمانی و مادی انسان، مقدمه ای است برای تعالی روحانی و معنوی، وبه همین دلیل هنگامی که در آیات قرآن مجید و سنت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه واله و سلم دقیق می شویم، می بینیم سلامت روح و جسم را توأما مورد توجه قرار داده است.

در یک طرف (وَکُلو وَاشرَبُوا وَ لاَ تُسرِفُوا)[3] می گوید و در طرف دیگر (وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقوَی)[4]؛ حتی در مورد بهشت برین، در یک سر انواع نعمت های مادی را می شمرد و از سوی دیگر (رِضوَانُ مِنَ اللهِ أکبَرُ) [5] را یادآور می شود.

در عبادات اسلامی از یک سو رعایت طهارت و پاکی جسم را از طریق وضو و غس توصیه می کند و از سوی دیگر مسأله تقرب به ذات خداوند را از طریق رکوع و سجود و اذکار نماز و حضور قلب. در مورد روزه از یک سو «صومو تصحوا»[6] می فرماید و از سوی دیگر « الصوم لی و انا اجزی به»[7].

جالب این است که که در یک جمله اشاره به هر دو جنبه شده است؛ مثلا در آیه شریفه (فَلینظُر اِلانسَانُ إِلَی طَعَامِه)[8] درسوره عبس می فرماید: انسان به غذای خود بنگرد؛ اشاره به اینکه نخست غذا سالم و مفید برای بدن و موجب تقویت و سلامت آن شود و دوم غذای حلالی باشد که از طریق مشروح و مباح به دست می آید.

از سوی دیگر، به قرینه آیات بعد از آن می فرماید: به غذای خود بنگرید که چگونه از آسمان، آبی نازل می کنیم و زمین را می کاویم و انواع میوه های و دانه های غذای خلق می کنیم؛ یعنی از آب بی رنگ، هزاران رنگ و از خاک تیره، انواع غذاهای لذیذ و سالم برای شما بیرون می آوریم.

در جایی دیگر می فرمایندک مسائل باید بدون تعصب پیگیری شود، بدن تعصب یعنی واقعیت ها در نظر گرفته شود. آثار منفی طب سنتی کمتر است؛ طب سنتی گیاه درمانی به شمار می رود به خلاف طب جدید که داروهای شیمیایی است. من گاهی از پزشکی مدرن نتیجه نگرفتم، اما طب سنتی کارساز واقع شد.

گاهی در طب جدید مسائلی دیده می شودکه اعتماد انسان را متزلزل می کند، به عنوان مثال، بسیاری از داروها رایج است اما بعد از مدتی خط قرمز روی آن کشیده می شود.

یکی از پزشکان می گفت داروی جدید، سمومی هستند که گاهی نافع واقع می شوند؛ یکی از مشکلات این است که به اندازه ای عوارض برای دارو ذکر می شود که انسان می گوید اگر استفاده نکنم بهتر است.

یک مشکلی در اطبای جدید به وجود آمده که نوشتن دارو بسیار است؛ می گویند اگر کم بنویسیم گفته می شود که این دکتر چیزی نفهمیده است؛ فرهنگ مردم در زمینه پزشکی نیز باید تغییر پیدا کند تا بدانند داروی زیاد نیاز نیست و به حداقل باید اکتفا کرد.

کشور ایران داروهای گیاهی فراوانی دارد که در دیگر کشورها نیست؛ این داروهای گیاهی موهبت الهی است که باید از آن استفاده شود.[9]

کدمطلب:Dr97041801