فراورده های دارویی شفا بخش – زرشک (بخش اول)

در اصطلاح حکمای قدیم ایران با نام انبرباریس، امبرباریس است واسامی محلی عربی آن اثرار – عقده وبه فارسی زرشک وزارچ گفته می شود.
معمولا بی دانه ان مصرف می شود. از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی سرد وخشک است وبرای تقویت کبد ومعده وقلب مفید است. صفرا براست وتشنگی را رفع می کند وخون روی از بواسیر ورحم وسایر اعضای پایین بدن که مزمن شده باشد را قطع می کند وبا ادویه گرم خشبو مانند سنبل الطیب برای باز کردن انسداد عروق کبد وتقویت معده وکبد مفید است. مقدار خوراک آب زرشک تا 100گرم وخوردن دانه زرشک تا 15گرم است.

پوست ریشه زرشک از داروهای معروف است زیرا دارای مقدار قابل ملاحظه ای ماده بربرین است. شرح خواص وترکیبات شیمیایی زرشک در کتب معارف گیاهی مشروحاًآمده است – در اینجا به طرز تهیه انواع فراورده های آن می پردازیم .

افشره زرشک
برای معده وکبد گرم بخصوص در فصل گرما مفید است واشتها آوراست.
90گرم زرشک را در 300گرم آب خیس کنند وسپس صاف نموده و70گرم شکرسرخ به آن اضافه کنند آن را خنک کرده، میل نمایند.

جوشانده زرشک
که مقوی معده وکبد گرم است وبرای کاهش تبهای تند وناراحتی کبدی گرم مفید است.
3کیلوگرم شکرسرخ را جوشانده وکف آن را گرفته وبا 5/1کیلوگرم آب زرشک مخلوط کرده بجوشانند تاقوام آید آن را صاف نموده ونگه دارند هرخوراک 60گرم ازآن رابا یک لیوان آب سرد مخلوط کرده میل کنند.

خمیر زرشک
که برای تقویت معده وکبد گرم مفید است اشتها آوراست.
3کیلوگرم زرشک تمیزرا گرفته و24ساعت درآب خیس می کنند سپس آن را مالیده وفشرده وصاف می نمایند وبا 3کیلوگرم شکر سرخ حل کرده وآن را قوام می آورند تا در غلظت خمیرشود سپس از هریک ازمصطکی، تخم کاسنی، انیسون، سنبل الطیب، هل سفید وهل سبز- 9گرم گرفته کوبیده والک کرده ومخلوط کنید داخل خمیره زرشک بنمائید ودر ظرف شیشه ای یا چینی نگه دارید .هر خوراک آن 14گرم است.

به کوشش: عاطفه مهناوی