فهرست جامع ترین کتاب های مرجع در تاریخ و متون پزشکی کهن اسلام و ایران زمین – بخش 30

1. تندرستی و مهارت های سالم زیستن با طب سنتی ایران

نویسنده: دکتر عادل حقیقی

درباره کتاب: در این کتاب با کیات طب ایرانی، مزاج ها، اخلاط،سته ضروریه یا شش اصل ضروری در طب ایرانی،اقلیم شناسی، انواع بیماریها، نبض،داروها و غذاها، اصطلاحات ولغات طب ایرانی، ناهنجاری ها و سرطان پروستات، آناتومی بدن انسان با تصویر، گیاهان دارویی با تصویر رنگی و نمایه کاملی از بیماری ها، اعضا و آناتومی بدن و مفردات به صورت رنگی آشنا می شوید.

2. حفظ سلامتی در مکتب ابن سینا (ترجمه و شرح رساله حفظ الصحه شیخ الرییس)

نویسنده: ابن سینا

ترجمه و تشریح: عبدالکریم بن محمد یحیی قزوینی

تصحیح: دکتر مرضیه بیگم سیاهپوش

درباره کتاب: طب سنتي ايران مكتبي طبي است كه در آن نگهداري سلامتي بر درمان بيماري ارجح است. طبق مباني اين طب، اجراي تدابير مختص به شش اصل ضروري كه عبارتند از هوا، خوراكي ها و آشاميدني ها، حركت و سكون بدني، حركت و سكون نفساني، خواب، و بيداري، و دفع و حبس مواد در بدن، به همراه برخي امور مهم ديگر، براي حفظ سلامتي و حتي فراتر از آن، براي حفظ حيات لازمند. ابن سينا در قانون فرموده است كه براي حفظ سلامتي ابتدا بايد به فعاليت بدني، سپس تغذيه و بعد به خواب توجه شود. ايشان مانند ساير حكماي قبل از خود، حفظ و ارتقاء سلامتي را مقدم و مرجح به درمان بيماري مي دانستند و علاوه بر آنچه كه در قانون از دستورات بهداشتي (حفظ الصحه) آورده اند، در رساله اي به نام “رساله حفظ الصحه” به طور جداگانه نيز اين دستورات را گرد آورده اند.

3. قولنج ( کتاب القولنج)

نویسنده: کتاب قولنج رازی، رساله قولنج ابن سینا

درباره کتاب:کتاب حاضر، دربرگیرندة ترجمة فارسی دو کتاب «قولنج» نوشتة «محمد بن زکریای رازی» و «رسالة قولنج»، نوشتة «ابن سینا» می‌باشد. هر دو کتاب، به معرفی بیماری قولنج، انواع، ویژگی‌ها و نحوة درمان آن اختصاص دارد. رازی در هجده بخش و ابن سینا در سه گفتار، به بررسی موضوع قولنج پرداخته اند.

4. مختصر تذکره سویدی (مفرد درمانی)

نویسنده: ابراهیم بن محمد سویدی

مترجم: رشید تفقد

درباره کتاب:این کتاب به شیوه گزیده تنها به نام بیماری و نام داروی آن می پردازد و از آوردن اسباب و علائم و داروها و ترکیبات گوناگون پرهیز کرده است.

5. درع الصحه (در حجامت، فصد، زالو و خون)

نویسنده: محمدهاشم بن محمدطاهر طبیب طهرانی

درباره کتاب: درع الصحه یکی از کتاب های مهم پزشکی به زبان فارسی از قرن یازدهم است. این کتاب در مبحث خون، حجامت، فصد و زالو انداختن و گفتار برخی منجمان می باشد.

6. ذخیره خوارزمشاهی (گفتار هفتم از کتاب ششم/بیماری های تنفسی)

نویسنده: ابو ابراهیم اسماعیل بن حسن بن احمد بن محمدالحسینی الجرجانی

درباره کتاب: کتاب ذخیره خوارزمشاهی شاهکاری از سید اسماعیل جرجانی با زبان فارسی شیوا در بیان انواع بیماری و راهکارهای درمان و معالجه آن ها و نحوه تهیه انواع داروها و ترکیب مفردات گیاهی،حیوانی و معدنی می باشد.

7. کفایه الطب

نویسنده: ابوالفضل حبيش تفليسي

درباره کتاب: اين اثر که از متون کهن طب اسلامي، شرقي و غربي محسوب می‌شود، در سه بخش تاليف شده است. بخش نخست به معرفي نشانه بيماري‌ها و سبب و علاج آن‌ها پرداخته و بخش دوم شامل اسامی داروهاي مفرد است. در بخش سوم نیز اسامی داروهاي مركب به دو زبان فارسی و عربی به ترتیب الفبایی ذکر شده‌اند که با توضیح درباره خواص و شيوه تهيه آن‌ها همراه است. معادل‌هاي كهن ذكر شده‌ براي نام برخي از داروها در نسخه‌هاي خطی این کتاب بسيار نادرند. «تفلیسی» در تنظيم اين كتاب، شيوه‌هايي را به كار برد كه امكان دسترسي آسان به مطالب، اطلاعات موجز و مفيدي را نيز در اختيار خواننده قرار مي‌دهد.

8. دُره ابن بیطار (گزیده ای در دانش طب)

نویسنده: عبدالله بن احمد ابن بیطار

درباره کتاب: این کتاب شامل احوال طب، چگونگی ساخت داروها و نگهداری آن ها، مزاج ها، طبایع، اخلاط، بیماری ها و درمان آن با داروهای ساده می باشد.

9. ثلاث رسائل طبیه (الفصد،علاج الاطفال و رساله فی ذکر قاروره)

نویسنده: ابوالحسن احمدبن محمد الطبری

تصحیح: دکتر احسان مقدس

درباره کتاب: این کتاب به زبان عربی می باشد و رساله های آن در در مبحث خون گیری، درمان کودکان و ادرار شناسی می باشد.

10. رساله فراست (دانش سحنه و چهره شناسی در طب)

نویسنده: امام فخررازی

ترجمه:لطف الله عزیز الهروی

درباره کتاب: علم فراست در طب سنتی با بهره گیری از شناخت سحنه(چاقی، لاغری، کوتاهی، بلندی قامت، رنگ چهره و …) می تواند به طبیب و پزشک سنتی جهت شناخت بیمار و بیماری کمک کند.