نظارت بر محصولات تراریخته وظیفه کیست؟
وزیر بهداشت توپ را به زمین جهاد کشاورزی می‌اندازد
نظارت بر محصولات ترا ریخته وظیفه کیست؟
هم‌زمان با انقلاب صنعتی وقتی‌که پوشش خدمات بهداشتی و درمانی گسترش پیدا کرد و سن امید به زندگی بالا رفت بشر فهمید که نمی‌تواند به روش گذشته به کشاورزی و دامداری بپردازد و اگر راهی برای بالا بردن تولید پیدا نکند قطعاً گرسنگی بخش زیادی از جمعیت جهان را درگیر خواهد کرد. از آن زمان تا حالا دانشمندان راه‌های زیادی را برای تولید محصول بیشتر در زمینه کشاورزی و دامداری پیداکرده‌اند که دست‌کاری ژنتیکی خوراکی‌ها یکی از این روش‌ها بوده و ازقضا بحث‌برانگیزترین آنها محسوب می‌شود. خیلی از فعالان محیط زیست و حتی کسانی که درزمینه بیوتکنولوژی فعالیت می‌کنند ورود محصولات ترا ریخته (Transgenic) یا همان محصولاتی را که با دست‌کاری ژنتیکی به‌دست‌آمده‌اند به ایران خوش یمن نمی‌دانند و نهادهای مختلف را برای رسیدگی به این موضوع موظف می‌دانند. وزارت بهداشت هم که درواقع وظیفه حاکمیتی در قبال سلامت مردم دارد یکی از مهم‌ترین نهاد هاست. نهادی که برخی‌ها فکر می‌کنند چنان‌که بایدوشاید نسبت به رواج استفاده از بذرهای ترا ریخته و واردات محصولات دست‌کاری شده حساس نیست. این موضوع را دیروز رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران هم مطرح کرد و گفت: «کشورهای اروپایی و پیشرفته تولید محصولات کشاورزی تراریخته را ممنوع کرده‌اند، اما تاکنون وزارت بهداشت به‌عنوان رکن اصلی در تائید یا عدم تائید سلامت انسانی محصولات تراریخته به‌صورت جدی به موضوع وارد نشده و موضع مشخصی در این خصوص اتخاذ نکرده است.»
موضوع محصولات تراریخته از این جهت در ماه‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته که کارشناسان می‌بینند آنچنان که توقع داشته‌اند در برنامه ششم توسعه به نظارت و کنترل آنها توجهی نشده است. علی کرمی بنیان‌گذار انجمن بیوتکنولوژی ایران هم‌روی این موضوع تاکید می‌کند و به سپید می‌گوید: «متاسفانه مسئولان کشورهای جهان سوم تا با بحرانی مواجه نشوند برای مشکلات چاره‌ای در نظر نمی‌گیرند، مسئله در مورد تراریخته ها هم همین‌طور است. هرچقدر ما هشدار می‌دهیم که باید احتیاط کرد، مسئولان می‌گویند هنوز چیزی ثابت نشده. خب دیگر چه چیزی باید ثابت شود؟ حتما باید با بحران مواجه شویم تا فکری کنیم؟»
او ادامه می‌دهد: «تا همین حالا هم مشخص شده که استفاده بدون نظارت کامل و کنترل درست از تراریخته ها چه عواقبی داشته است. اول از همه سموم کشاورزی اثرات مخرب زیادی روی بدن انسان می‌گذارند و با شست‌وشو هم از بین نمی‌روند. این را بگذارید در کنار مقاوم شدن آفت‌ها و لزوم استفاده چند برابر از سموم کشاورزی که معلوم نیست تا کجا قرار است ادامه داشته باشد.»
کرمی می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که ما روی آن تاکید می‌کنیم این است که مردم حق دارند بدانند که چه چیزی مصرف می‌کنند. در بسیاری از کشورهای اروپایی اساسا استفاده از محصولات تراریخته ممنوع است. در کشورهایی هم که این ممنوعیت به طور کامل وجود ندارد روی تمام محصولات نحوه تولیدشان مشخص شده. یعنی به‌طور دقیق آمده که این محصول چقدر دست کاری شده و به چه روشی اما در کشور ما این موضوع اصلا لحاظ نمی‌شود. تقاضای ما از وزارت بهداشت این است که روی چنین موضوعی هم دقت کند.»
کرمی از مسئولان وزارت بهداشت می‌خواهد که با ورود به عرصه‌های کلان نظارت بیشتر بر محصولات تراریخته را در برنامه ششم توسعه بگنجانند. این تقاضا در حالی مطرح می‌شود که وزیر بهداشت قبلا به اعتراض‌ها علیه این محصولات روی خوش نشان نداده. حسن هاشمی قبلا گفته بود: «تراریخته‌ها یک بحث پیچیده و در عین حال بسیار مهم است که یک عده درباره آن نظر مثبت داشته و عده‌ای دیگر با آن مخالف هستند که در حال حاضر با گذشت زمان نیز به تعداد مخالف‌ها افزوده می‌شود چرا که ممکن است این محصولات توسط افراد سودجو برای موارد مخاطره‌آمیز استفاده شود. کارگروه این موضوع توسط دولت به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شده است و این وزارتخانه مکلف به پیگیری مباحث مربوط به تراریخته است. ما در کشور هنوز به طور جامع و کامل به فناوری تراریخته‌ها دست پیدا نکردیم و درباره عوارض و مشکلات آن نیز هنوز تجهیزات و تکنولوژی کامل و لازم را در اختیار نداریم و شاید با توجه به برنامه‌های سازمان غذا و دارو در این باره سال آینده بیشتر بتوانیم بحث و بررسی و اعلام نظر کنیم.»
