روز ملی فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای
هفدهم شوال، روز ملی فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای
هفده شوال روزی است که حضرت علی(ع) با عمربن عبدود پهلوان معروف عرب مبارزه کرد و او را شکست داد و پرچم اسلام را سر بلند و پرچم کفر را واژگون ساخت، به همین دلیل این روز را به عنوان روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای نامیده اند.
این روز توسط شورای فرهنگ عمومی تصویب شده و به تایید شورایعالی انقلاب فرهنگی رسیده و ابلاغ شده است.
درج و تصویبˈ روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ایˈ در متن تقویم رسمی کشور، با هدف پاسداری و ترویج فرهنگ ارزشمند پهلوانی و جوانمردی و همچنین در راستای اهداف سازمان یونسکو در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس انجام شده است.
این مناسبت فرهنگی بتواند بهانه خوبی برای ترویج اخلاق مداری و فرهنگ جوانمردی در کشور و هدیه ای معنوی به مردم جهان باشد.
این آیین‌ها در تاریخ ۲۵ آبان ماه ۱۳۸۹ ( ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰ .م) در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
این آموزش ها به مسائل مادی و آموختن هنرهای تکنیکی و فیزیکی محدود نمی شود و در آن درس اخلاق و منش پهلوانی، از اهمیت بسزا و مهمی برخوردار بوده است.
ورزش زورخانهای یا باستانی و یا ورزش پهلوانی دنباله همان آموزش هاست که در محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشته‌های دور رواج داشته است.
ورزش زورخانهای، آداب و سنتی خاص دارد. آداب و سننی که با پیروی از پهلوانان و دلاوران افسانه‌ای دوره باستان و تاسی به پیشوای نخستین شیعیان و جوانمردان، خُلق و خوی مردانگی و مروت و جوانمردی را در ورزش کاران بر می‌انگیزد یا نیرو می‌بخشد.
شعار ورزش باستانی «پرورش روح و جسم» است. یکی از اصلی‌ترین آداب زورخانه اینست که ورزشکاران باید مواردی را از قبیل فروتنی و از خود گذشتگی، مروت، مردانگی، میهمان نوازی، پاکیزگی، کمک به فقرا و تنگدستان و دیگر صفات پهلوانی را رعایت کنند.
پوریای ولی پهلوان، صوفی و شاعر ایرانی است که در ورزش‌های زورخانهای پیشینه زیادی داشته است.
بیشتر بخوانیم:
«ورزش پهلوانی»؛ که آمیزه به خصلت فداکاری و «جوانمردی» است مشتمل بر صدق و صفا، فروتنی، خودشکنی و پرهیز از خودخواهی، خودبینی و سفر باطنی به مرزهای لایتناهی حق پرستی، حق جویی و حق طلبی است. در یک کلمه «اعتلای معنویت» همراه با پرورش جسم و قدرت جسمانی در آحاد جامعه ما می باشد. چنانکه در گذشته نه چندان دور در کثرت شهرهای ایران، «پهلوانان» در «زورخانه ها» یکی از متخلق ترین چهره های مردمی و تکیه گاه قابل اعتماد برای قشر ضعفا و مظهر «احقاق حق»، شجاعت و ایستادگی و مقاومت در برابر ظلم و مقابله با ستم و ستمگری بوده است.
اینک باتوجه به ارزش و اهمیت ورزش های باستانی زورخانه ها درفرهنگ عمومی کشور و با عنایت به توصیه های موکد مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه:
اولاً: ورزش باستانی برای ما نه یک ورزش بلکه یک تاریخ و یک فرهنگ است.
ثانیاً: پهلوانی در تاریخ گذشته ما توام با گذشت، فداکاری، مردانگی و جوانمردی بوده و برای احیای این فضایل باید این فرهنگ را رشد و توسعه داد.
ثالثاً: برای رشد سنت ها و خصلت های ویژه پهلوانی که همان دیانت و جوانمردی است باید فضای فرهنگی ورزش زورخان های حفظ و تقویت شود.
شورای فرهنگ عمومی با هدف ترویج و رونق ورزش زورخان های به منظور توسعه فضیلت پهلوانی در فضای فرهنگی کشور خصوصاً نسل جوان و به استناد موافقت شورای عالی انقلاب فرهنگی طی نامه شماره ۹۹۲/۸۹/دش مورخ ۶/۲/۱۳۸۹، آیین نامه ترویج فرهنگ پهلوانی از طریق توسعه ورزش زورخانهای در کشور را به تصویب می‌رساند.
١- دلایل اهمیت ترویج فرهنگ پهلوانی:
۱- قدمت تاریخی فرهنگی چند هزار ساله و اصالت ایرانی این ورزش و نقش آن در تحکیم هویت ملی ایرانیان داخل و خارج کشور
۲- جذابیت، محبوبیت و مقبولیت ابعاد ظاهری و باطنی این ورزش درقومیت ها و اندیشه های مختلف خصوصاً جوانان و تأثیرگذاری مثبت آن بر اتحاد و همگرایی ملی و دینی
۳- تأثیر اخلاقی، ارزشی و تربیتی این ورزش در جامعه خصوصاً نسل جوان و رشد و توسعه فرهنگ پهلوانی آن در برابر تهاجم فرهنگی
۴- حمایت و پشتیبانی از نیروهای مستعد ورزش پهلوانی به منظور حضور در عرصه های جهانی به عنوان یکی از مزیت های فرهنگی ایران در خارج از کشور
٢- راهکارها و وظایف دستگاهی
سازمان تربیت بدنی:
ماده ۱ـ با توجه به رسالت سازمان تربیت بدنی در احیاء و رونق بخشی ورزش و فرهنگ پهلوانی، ضمن تدوین طرح جامع احیاء و توسعه هدفمند و زمانمند این ورزش در داخل و خارج از کشور با حفظ هویت و دیرینه بومی، سیاست ها، طرح ها و سرمایه گذاری های لازم در زمینه های مختلف (عمرانی، تجهیزاتی، تحقیقاتی، فرهنگی، تبلیغی، تسهیلاتی، تربیت نیروی انسانی، اعطای تسهیلات و یارانه های مورد نیاز را برای ترویج این ورزش) در بین اقشار اجتماعی مختلف از جمله کارگران، کارمندان و… و با هدف قرار گرفتن این رشته جزو ۵ رشته اول کشور تا پایان چشم انداز ۲۰ ساله به اجرا در آورد.
ماده ۲- برای توسعه ورزش زورخان های با بکارگیری فن آوری و نوآوری روش ها و قالب ها و با تأکید بر حفظ فرهنگ و ارزش های اسلامی درسطح ملی برای برگزاری رقابت های پررونق ورزشی و حضور در لیگ های برتر ورزشی و مسابقات بین المللی اقدام گردد.
ماده ۳- حمایت از توسعه همگانی، قهرمانی، حرفه ای و آموزش عمومی، عالی و رسمی ورزش زورخانه ای در جهت توسعه و بالندگی این ورزش
سازمان صدا و سیما:
ماده ۴ـ سازمان صدا و سیما با استفاده از ظرفیتهای شبکه های ملی و بویژه شبکه های استانی در احیاء و ترویج فرهنگ و ورزش پهلوانی، به ویژه اطلاع رسانی (پخش زنده، انعکاس مناسب اخبار و…)، تولیدات تلویزیونی (سینمایی، سریال، انیمیشن، مستند ترکیبی و…) و رادیویی در موضوع فرهنگ و ورزش زورخانه ای (الگوها، پهلوانان، مضامین و…) معادل یکی از ۵ رشته اول ورزشی برنامه ریزی و اقدام نماید.
ماده ۵ـ سازمان صدا و سیما در برنامه های انتخاب و معرفی قهرمانان ورزشی استانی و ملی، پهلوانان و نخبگان این ورزش باستانی کار را هم مورد توجه قرار دهد.
وزارت کشور:
ماده ۶ـ استانداریها، فرمانداریها، شهرداری ها، بخشداری ها و دهیاری های کشور موظف به حمایت مادی و معنوی از توسعه و تقویت ورزش زورخانه ای در کنار سایر ورزش های برتر کشور شوند.
ماده ۷ـ نسبت به احداث زورخانه در نقشه های جامع شهری و ساخت زورخانه در نقاط پرجمعیت متناسب با نیاز، پیش بینی و اقدام گردد.
ماده ۸ ـ زورخانه های موجود از لحاظ هزینه های جاری و دریافت یارانه نقدی و تسهیلات برابر آیین نامه مصوب وزارت کشور تحت حمایت قرار گیرند.
وزارت مسکن و شهرسازی:
ماده ۹ـ وزارت مسکن و شهرسازی نسبت به تقویت فرهنگ و ورزش پهلوانی در طرحهای مربوط به بازسازی بافت های فرسوده، توسعه شهرها، ساخت و طراحی شهر و شهرک های جدید اقدامات لازم را در ساخت، مرمت یا احیاء زورخانه پیش بینی و اجرا نماید.
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران:
ماده ۱۰ـ نیروهای مسلح علاوه برتقویت فرهنگ ورزش پهلوانی در بین کلیه رده های نیروهای مسلح و اولویت به ترویج این رشته در فعالیتهای ورزشی خود و همچنین در ایجاد و فعالسازی زیرساختهای لازم (برگزاری دوره های آموزشی، ساخت زورخانه، تربیت مربی، مرشد، شرکت در مسابقات و …) اقدامات لازم به عمل آورد.
سازمان بسیج مستضعفین:
ماده ۱۱ـ سازمان بسیج مستضعفین نسبت به ترویج این رشته در فعالیتهای ورزشی خود، بر تقویت فرهنگ و ورزش پهلوانی در بین کلیه نواحی و حوزه ها و پایگاه های بسیج در سراسر کشور، اقدامات لازم را در ایجاد و فعال سازی زیرساختهای لازم از طریق برگزاری دوره های آموزشی، ساخت زورخانه، تربیت مربی، مرشد، شرکت در مسابقات و… به عمل آورد.
سازمان ملی جوانان:
ماده ۱۲ ـ سازمان ملی جوانان موظف به زمینه سازی گرایش جوانان به ورزش زورخانه ای و فرهنگ پهلوانی از طریق تحقیقات پیمایشی و نظری در خصوص بررسی موانع و شیوه های جذب جوانان به ورزش پهلوانی می باشد.
وزارت آموزش و پرورش:
ماده ۱۳ـ ورزش پهلوانی در اولویتهای رشتههای ورزشی در مقاطع مختلف مدارس پسران (ابتدایی، راهنمایی و متوسطه) مورد ترویج و آموزش قرار گیرد.
ماده ۱۴ـ فرهنگ و ورزش پهلوانی در بین دانشآموزان، معلمین و مربیان ورزشی پسران از طریق درج در کتب درسی، فعالیتهای امور تربیتی و نیز فوق برنامه، ضمن خدمت (فعالیت‌هایی چون بازدید از زورخانه، اجرای مراسم ورزش زورخانهای، اهداء نماد، پخش فیلم، توزیع پوستر، برگزاری مسابقات و…) معرفی و ترویج یابد.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
ماده ۱۵ـ ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانهای در اولویتهای رشتههای ورزشی دانشگاهها و مجتمعهای دانشجویی (واحد تربیت بدنی و اوقات فراغت) از طریق ایجاد و فعالسازی زیرساختهای لازم از طریق برگزاری دورههای آموزشی، ساخت زورخانه، تربیت مربی، مرشد و شرکت در مسابقات قرار گیرد.
ماده ۱۶ـ معرفی و توسعه علمی ورزش زورخانهای و نیز تربیت نیروی انسانی مورد نیاز خصوصاً در رشته تربیت بدنی با ایجاد گرایش «ورزش باستانی» و نیز با هدایت مقالات و پایاننامهها صورت پذیرد.
دانشگاه آزاد اسلامی:
ماده ۱۷ـ ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای در اولویت های رشته های ورزشی دانشگاه ها و مجتمع های دانشجویی (واحدهای تربیت بدنی و اوقات فراغت) از طریق ایجاد و فعال سازی زیرساخت های لازم از طریق برگزاری دوره های آموزشی، ساخت زورخانه، تربیت مربی، مرشد و شرکت در مسابقات قرار گیرد.
ماده ۱۸ـ معرفی و توسعه علمی ورزش زورخانه ای و نیز تربیت نیروی انسانی مورد نیاز خصوصاً در رشته تربیت بدنی با ایجاد گرایش «ورزش باستانی» و نیز با هدایت مقالات و پایان نامه ها به این موضوع انجام شود.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
ماده ۱۹ـ هدایت و حمایت مادی و معنوی از ترویج و آموزش فرهنگ ورزش زورخانه ای و فرهنگ پهلوانی در زمینه های مطبوعاتی، رسانه ای، کتاب، فیلم، موسیقی، جشنواره ها، تحقیقات، تولید بازیهای رایانه ای و هنرهای تجسمی و نمایشگاهی
ماده ۲۰ـ استفاده از ظرفیت سازمان اوقات و امور خیریه و کانونهای فرهنگی هنری مساجد در توسعه فرهنگ ورزش پهلوانی
ماده ۲۱ـ استفاده از ظرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (رایزنی های فرهنگی و خانه های فرهنگ ج. ا. ا. در خارج از کشور) به منظور تقویت هویت ملی ایرانیان مقیم خارج کشور و همچنین معرفی و راه اندازی ورزش پهلوانی و زورخانه ای در خارج از کشور
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری:
ماده ۲۲ـ ثبت ملی و جهانی ورزش زورخانه ای، ثبت ملی و حفظ زورخانه های کهن (با حفظ ماهیت و تصدی غیردولتی و بومی)، مساعدت جهت ایجاد موزه ورزش باستانی
ماده ۲۳ـ ایجاد بسترهای مناسب جهت بازدید گردشگران خارجی و داخلی و همچنین ارائه این ورزش در حاشیه نمایشگاه های بین المللی مرتبط
ماده ۲۴ـ انجام تحقیقات لازم و همچنین تدوین و نشر فیلم، کتاب، بروشور به زبان های بین المللی جهت معرفی این ورزش تاریخی
سازمان تبلیغات اسلامی:
ماده ۲۵ـ هدایت و حمایت مادی و معنوی از ترویج الگوهای پهلوانی و ارزش های ورزش مزبور از طریق مبلغان دینی در حسینیه ها و هیأت های مذهبی و استادان فرهنگ و ادب در مراکز آفرینش های ادبی و هنری
نظارت و پیگیری:
ماده ۲۶ـ معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، اعتبارات و پشتیبانی لازم به منظور تحقق اهداف و برنامه های پیش بینی شده در این آیین نامه را از طریق سازمان تربیت بدنی فراهم نماید.
ماده ۲۷ـ به منظور تحقق و انجام وظایف مذکور، سازمان تربیت بدنی موظف است (فدراسیون پهلوانی و زورخانهای) هرسال گزارش عملکرد دستگاههای تعیین شده را نسبت به این مصوبه اخذ و به شورای فرهنگ عمومی اعلام دارد.
ماده ۲۸ـ این آئین نامه دریک مقدمه، دو بخش و۲۸ ماده در جلسه ۵۱۸ مورخ ۱۰/۹/۸۸ شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسید.
