آشنایی با خواص سيب زمينى ترشی
سیب زمینی ترشی؛ سیب زمینی همه کاره و پرخاصیت
گیاهی که جزخانواده آستراسه است و ربطی به خانواده سیب زمینی ندارد و در ایران به غلط به سیب زمینی ترشی معروف است.
این گیاه از نظر قسمت گوشتی زیر زمینی آن که همان سیب زمینی تُرشی نامیده می شود گیاهیست دائمی، لکن از نظر شاخ و برگ، گیاهیست یک ساله و هرساله شاخ و برگ آن خشک می شود.
✅ بوته های این گیاه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر رشد می کند.
✅ برگ های سیب زمینی ترشی، بیضی شکل و دارای کرک های خشنی می باشند.
✅ گل این گیاه زرد رنگ و از گل آفتاب گردان خیلی کوچکتر است.
✅ قسمت های گوشتی زیر زمینی که سیب زمینی ترشی نامیده می شوند، دارای شکل نامنظم بوده و رنگ آن قهوه ای مایل به قرمز است و محصول آن در پائیز بدست می آید.
سیب زمینی ترشی، همانگونه که از نام آن مشخص می شود بیشتر برای تهیه تُرشی مخصوص که به همین نام خوانده می شود استفاده می گردد و گاهی هم به صورت پخته مصرف می شود.
? روش کاشت:
✳️ کشت سیب زمینی ترشی ، بسیار ساده است و کافیست که تکه هائی از قسمت گوشتی زیرزمینی این گیاه را به فواصل ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر زیر خاک نمایند تا آنها به راحتی سبز شوند و محصول خوب بدهند.
✳️ چون در زمان برداشت تعدادی از سیب زمینی های کوچک در خاک باقی می ماننند ، در فصل بعد خود به خود سبز شده و تولید محصول می کنند. به ترتیبی که سال های متمادی محصول خواهند داد.
✳️ و در واقع زمینی را که سیب زمینی ترشی ، در آن کاشته شده است ، نمی توان از این گیاه ریشه کن نمود. و انجام آن بسیار مشکل خواهد بود.
در ايران و در كتب طب سنتى با نامهاى
✔️ «سيبزمينى ترشى» و «يرآلماسى» و «قلقلاس» با ضم يا فتح قاف مىنامند
✔️ به فرانسوىTopinambour وArtichaut de terre وPoire de terre
✔️و به انگليسىJerusalem artichoke وGirasol وTopinambur گفته مىشود.
گياهى است از خانوادهCompositae نام علمى آنHelianthus tuberosus L . مىباشد.
نام انگليسى و يكى از نامهاى محلى فرانسوى آنكه ظاهرا با كنگرفرنگى ارتباط دارد يك اصطلاح قديمى است كه از نظر گياهشناسى صحيح نيست
زيرا اين گياه هيچ شباهتى با كنگرفرنگى ندارد، جز اينكه از يك خانواده هستند ولى نام علمى جنس آنكهHelianthus است به اين دليل مىباشد كه گل آن شبيه به آفتابگردان است و به طرف آفتاب نيز گردش مىكند.
شايد لغتJerusalem كه جزئى از نام آن است نيز در اصلGirasole بوده است.
مشخصات
✅ گياهى است علفى پايا كه ارتفاع آن 2- 5/ 1 متر مىرسد. ساقه هاى آن چوبى و يكساله است و برگهاى آن بيضى و نوك تيز با دندانههاى ريز، گلهاى آن زرد و شبيه گل آفتابگردان ولى خيلى كوچكتر كه در مهر و آبانماه ظاهر مىشوند.
✅ ريشه آن به صورت غدههاى گوشتى و مملو از مادهاى به نامInuline است كه شبيه به نشاسته
مىباشد.
✅ سيب زمينى ترشى در اغلب شرايط آب وهوايى مىرويد و در مقابل خشكى مقاوم است.
✅ غدههاى آن در صورتى كه برداشت نشوند بخوبى در زمين مىمانند و سرماى تا 15 درجه سانتىگراد زير صفر را تحمل مىنمايند.
✅ كاشت آن از طريق كاشت غدههاى آن خيلى زود يعنى اوايل اسفند البته در روزهايى كه رطوبت خاك مناسب براى به هم زدن و كاشت باشد صورت مىگيرد.
✅ فواصل بوتهها 70- 60 سانتىمتر و براى كاشت مىتوان از غده كامل يا از نصف غده استفاده كرد.
✅ همينكه گياه روييده و به ارتفاع 35- 30 سانتىمتر برسد خاك دادن پاى بوتهها آغاز مىشود.
✅ برداشت محصول را مىتوان از اواخر مهر و اواسط آبان بسته به شرايط اقليمى شروع كرد. در ايران در اغلب مناطق كاشته مىشود.
✅ بهطور كلى سه رقم آن كاشته مىشود يك رقم با غده نخودى رنگ، يك رقم با غده صورتى رنگ و يك رقم با غده قرمز مانند سيبزمينى شيرين.
تركيبات شيميايى
✳️ از نظر تركيبات شيميايى سيبزمينى ترشى داراى مقدار كمى ويتامينB وC و بازهاى پورين، آرژىنين، هيستيدين، بتائين، كولين و هماگلوتىنين مىباشد.
✳️ هيدرات كربن موجود در غده آن اينولين است و مقدار آن 18- 8 درصد تغيير مىكند و علاوه بر گلوكوز و لوولوز مواد گلوكوفروكتوزان از سوكروز تا اينولين در آن وجود دارند.
✳️ هيدراتهاى كربن اصلى و عمده آن اينولين و خويشاوند نزديك آن اينوليد مىباشد.? در هريك صد گرم سيب زمينى ترشى خام مواد زير وجود دارد:
☑️ آب 79 گرم، پروتئين 3/ 2 گرم، چربى 1/ 0 گرم، هيدراتهاى كربن 16 درصد (كه قسمت عمده آن در غده تازه به صورت اينولين است)،
☑️ كلسيم 14 ميلىگرم، فسفر 78 ميلىگرم، آهن 4/ 3 ميلىگرم، ويتامينA 20Iu ، تيامين 20/ 0 ميلىگرم، رايبوفلاوين 06/ 0 ميلىگرم، نياسين 3/ 1 ميلىگرم و ويتامينC 4 ميلىگرم.
(1).Purine base
(2).Hemagglutinin
(3).Inuline
(4).Levu lose
(5).Glucofructosane
(6).Inulide
✍ معارف گياهى، ج1، ص: 114
سيب زمينى ترشى خواص- كاربرد
سيب زمينى ترشى در غدههاى آن مادهInuline وجود دارد. اين ماده كه از هيدراتهاى كربن است شبيه به نشاسته مىباشد ولى مانند نشاسته معمولى بسادگى در معده تبديل به قند نمىشود. مزه آن كمى شيرين و شبيه سيبزمينى معمولى است.
خيلى سريع الهضم و زودپز مىباشد، بهطورى كه سيب زمينى ترشى ظرف 15- 10 دقيقه در آب جوش پخته مىشود.
در ايران معمولا بهطور ناپخته و خام با سركه و ترشى آن را مىخورند ولى پخته آن نيز خيلى لذيذ است و چون نشاسته آن بخصوص در غدههاى تازه به سختى تبديل به قند مىشود براى اشخاصى كه بيمارى قند دارند در رژيم غذايى جانشين خوبى براى سيبزمينى است.
سيب زمينى ترشى بايد تازه مصرف شود زيرا اگر مدتى بماند ممكن است اينولين آن تبديل به قند بشود و خاصيت رژيمى خود را از دست بدهد.
از نظر طبيعت طبق نظر حكماى طب سنتى غده آن كمى گرم و تر است براى چاق شدن خوب است و محرك نيروى جنسى مىباشد، براى سرفه و خشونت سينه نيز نافع مىباشد.
سیب زمینی ترشی گیاهی است از خانواده مرکبات که گل‌هایی شبیه به گل‌های آفتابگردان دارد. البته گل‌های این گیاه کوچکتر از آفتابگردان بوده و غده آن قابل مصرف است.
این گیاه ۵۰ سانتیمتر تا ۲٫ ۵۰ و با سرعت بالا رشد می‌کند. این گیاه آفتاب را بسیار دوست دارد و در خاک ضعیف نیز رشد می‌کند.
مقاومت این گیاه در برابر سرما زیاد است و به دلیل ریزوم‌هایی که دارد سریع رشد می‌کند که ارتفاع آن گاهی به ۴ متر نیز می‌رسد. رنگ این سیب‌زمینی‌ها از زرد تا قرمز متغیر است.
اصلی ترین ترکیب موجود در این ماده غذایی مانند سیب‌زمینی‌های معمولی نشاسته نیست بلکه کربوهیدراتی به نام «اینولین» است که برعکس نشاسته تاثیری در روی قند خون بیماران دیابتی ندارد.
در این مطلب می‌خواهیم بیشتر در مورد خواص این ماده غذایی صحبت کنیم. لطفاً با ما باشید.
سیب زمینی ترشی خام حاوی ویتامینهای زیادی به خصوص ویتامینهای A، C و ۳B و عناصر دیگر می‌باشد.
این ماده غذایی همچنین حاوی پتاسیم، آهن، تیامین، نیاسین، فسفر، مس، منیزیم، اسیدفولیک و اسید پانتوتنیک (ویتامین B5) است.
اینولین موجود در سیب‌زمینی ترشی به فروکتوز تبدیل می‌شود و برای همین می‌تواند در افراد حساس باعث نفخ و باد شود. به عقیده متخصصان تغذیه، سیب‌زمینی ترشی انرژی‌زا بوده و خواص ضد عفونی‌کنندگی دارد.
این ماده غذایی همچنین می‌تواند باعث افزایش شیر خانم‌های شیرده شود. باید بدانید که میزان انرژی موجود در ۱۰۰ گرم سیب‌زمینی ترشی حدود ۷۶ کالری است.
بخش خوردنی سیب‌زمینی ترشی همان غده آن است که می‌شود به صورت خام یا پخته خورده شود. این غده‌ها با یک ریتم منظم در طول زمستان رشد می‌کنند.
طعم این ماده غذایی در حالت پخته‌شده دلچسب است و می‌توان از آن مانند خود سیب‌زمینی در تهیه انواع غذاها استفاده کرد.
سیب‌زمینی ترشی حاوی خواص زیادی از جمله خواص ملینی و تقویت‌کنندگی است. این ماده غذایی دیورتیک است یعنی ادرارآور و همچنین اشتهاآور است.
این ماده غذایی یکی از درمان‌های طبیعی و معروف دیابت و روماتیسم است و فشارخون را پایین می‌آورد.
از سیب‌زمینی ترشی برای رفع سرفه و سینه درد نیز استفاده می‌شود. زود هضم بودن این غده مفید برای بهبود زخم معده و روده می‌باشد.
خواص و مضرات سیب زمینی ترشی
خوردن آن برای سرفه و خشونت سینه نافع است
کسانی که مرض قند دارند تازه آن را میتوانند مصرف کنند، لاغری را که در اثر مرض قند باشد برطرف میسازد.
غدههای تازه به سختی تبدیل به قند می‌شود برای اشخاصی که بیماری قند دارند در رژیم غذایی جانشین خوبی برای سیب زمینی است.
✅ محرک نیروی جنسی است. چاقکننده و ملین است.
✅ نوع سوخته این نوع سیب زمینی برای تقویت مو و ضماد آن جهت درمان امراض موثر است.
✅ برای زخم های پوستی مفید است. ادرارآور و همچنین اشتهاآور است.
✅ سیب زمینی ترشی با دارا بودن ویتامین A، فراوان کمک می‌کند که بینایی شما بهتر و دیدتان افزایش یابد.
✅ کاهنده فشار خون و بهبود دهنده عملکرد کبد است.
سیب‌زمینی ترشی به اندازه کافی بزرگ است اما خیلی زود رطوبت خود را از دست داده و به سادگی چروکیده می‌شود. برای همین بهتر است بعد از چیده شدن مصرف شود.
✅ سیب زمینی ترشی دارای آهن فراوانی است که به درمان فقر آهن کمک می‌کند.
✅ به عقیده‌ی متخصصان تغذیه، سیب‌زمینی ترشی انرژی‌زا بوده و خواص ضدعفونی‌کنندگی دارد.
✅ این ماده‌ی غذایی همچنین می‌تواند باعث افزایش شیر خانم‌های شیرده شود.
✅ زودهضم بودن این غده‌ی مفید برای بهبود زخم معده و روده می‌باشد.
اینولین موجود در سیب‌زمینی ترشی به فروکتوز تبدیل می‌شود و برای همین می‌تواند در افراد حساس باعث نفخ و باد شود.
طبع سیب زمینی ترشی چیست؟
مزاج آن گرم و تر است.
مصلح سیب زمینی ترشی چیست؟
از مصلحات آن می‌توان دارچین، عسل، سکنجبین، سرکه، خردل و میخک را نام برد.
در هند سیب زمینی ترشی را پخته ميخورند، اين روزها در اروپا نيز آن را پخته و كباب كرده ميل مينمايند، زيرا بهترين غذا براي مبتلايان به مرض قند ميباشد، و از ابتلا به آن پيشگيري ميكند.
✔️ كساني كه در اثر ابتلاء به مرض قند لاغر و ضعيف ميشوند، غذايي بهتر از سیب زمینی ترشی براي تقويت ندارند. آنها را چاق مينمايد.
✔️ غرايز جنسي را بيدار ميكند.
✔️ جهت سرفه و سختي سينه و حنجره مفيد ميباشد.
✔️ زود هضم و معالج زخم معده و روده است.
✔️ تنقيه آب جوشاندهي آن، در معالجه كليه و ورم روده اعجاز مينمايد.
✔️ ترشي آن زودتر هضم ميشود.
براي اين كه سیب زمینی ترشی را پخته ميل نماييد اول آن را در آب جوشانده و آب آن را دور بريزيد و بعد آن را با گوشت سرخ كرده و خوراك تهيه نماييد.
✔️ علاوه بر ترشي، شما ميتوانيد آن رابه صورت شور نيز درست نماييد.
و براي اين كار بهتر است سیب زمینی ترشی را در آب خيارشور بيندازيد و پس از چند روز آماده خواهد شد. اين فرآورده زياد دوام ندارد و پس از چندي ليز ميشود. و بهتر است زودتر آن را مصرف نماييد.
در ساختمان سیب زمینی ترشی نشاسته، تانن، مواد سفيدهاي و چربي و يك ماده ضد مرض قند وجود دارد و تا بخواهيد سرشار از مواد معدني و آنزيمهاي سودبخش ميباشد.
✔️ فشارخون را پائین می آورد.
✔️ بهترین درمان برای زیادی کلسترول و اوره خون می باشد. لذا برای مبتلایان به نارسائی کلیه مفید است.
✔️ سرشار از ویتامینهای« آ، ب» می باشد . و مغذی تر از همجنس خود سیب زمینی است زیرا دارای مواد آلبومینی زیادتری است.
✔️ باعث زیاد شدن شیر مادران شیرده می شود.
گردآوری و تدوین: هیات تحریریه احیای سلامت
ش
