جوابیه پروفسور علی کرمی: ذی‌نفعان تراریخته ایران را به جای بورکینافاسو با سوئیس و روسیه مقایسه کنند

در پی واکنش تند برخی مدافعان کشت محصولات تراریخته نسبت به تفاهم‌نامه ملی پیشنهادی پروفسور علی کرمی، {اینجا و اینجا} ایشان متن جوابیه‌ای را به خبرگزاری ارسال کردند که از نظر خوانندگان می‌گذرد.

اخیراً دانشمندان مستقل و منتقد بهره‌برداری از محصولات تراریخته درخصوص حل و فصل مشکلات و بحثهای پیش آمده در موضوع تراریخته، پیشنهاداتی در قالب یک تفاهم‌نامه ملی ارائه کرده‌اند، که متأسفانه با بی‌مهری موافقان و ذی‌نفعان تراریخته مواجه شده است. با توجه به انتشار مطالبی توسط برخی موافقین و ذی‌نفعان محصولات تراریخته درخصوص مخالفت با این تفاهم‌نامه ملی مطالبی به اطلاع عموم می‌رسد.

ذی‌نفعان برای تأکید بر مصرف این محصولات، دلایل همیشگی خود مبنی بر نجات گرسنگان جهان و کمبود آب و استفاده از کودهای شیمیایی کمتر را مطرح کرده‌اند، که باز هم جای تأمل دارد. سؤالات متعدد و بی‌جواب زیادی از مدافعان تراریخته وجود دارد که جهت تنویر افکار عمومی به آنها اشاره می‌شود:

1- مدافعان تراریخته همواره عقب‌ماندگی 20 ساله کشور در این زمینه را مطرح و اعلام می‌کنند جمهوری اسلامی ایران در زمینه کشت محصولات تراریخته از بورکینافاسو هم عقب افتاده است! این نوع نگرش جای بسی تأمل دارد؛ چرا ذی‌نفعان خود را با کشور مرفه و پیشرفته‌ای چون سوئیس مقایسه نمی‌کنند که با وجود تولید محصولات تراریخته و فعال بودن شرکتی چون سینجنتا (تولیدکننده بزرگ بذر تراریخته) در این کشور، سه دوره متوالی 5 ساله استفاده از این محصولات را در داخل کشور خود تعلیق می‌کند؟ این کشور تنها اجازه صادرات این  محصولات را به بازار مصرف کشورهای درحال توسعه می‌دهد.

ذی‌نفعان چرا ایران را با کشوری همچون روسیه مقایسه نمی‌کنند که با وجود واردات انبوه محصولات کشاورزی، میزان ورود این محصولات را در کشور خود به کمتر از 1 درصد در سال 2014 تقلیل داده است؟ یا 38 کشور پیشرفته دیگر که تولید و کشت تراریخته‌ها را ممنوع کرده‌اند؟

مقایسه بین ایران و بورکینافاسو برای مظلوم‌نمایی انجام می‌شود تا ذی‌نفعان از این طریق بتوانند مقاصد خود را عملی کنند.

2- مطلبی که در این هیاهوی رسانه‌ای مغفول مانده این است که ذی‌نفعان چرا زمان واردات محصولات تراریخته به کشور، نسبت به نفوذ شرکتهای چندملیتی هشدار نداده‌اند؟ این افراد اکنون با سوء استفاده از موضوع واردات، می‌خواهند محصولاتی که سلامت آنها در هاله‌ای از ابهام است را در کشور تولید کنند؛ آن هم بدون هیچ نوع پیوست فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی؛ این شرایط می‌تواند در تمام ابعاد ذکر شده پیامدهای ناگواری در پی داشته باشد.

3- ذی‌نفعان به موضوع جالب عمر فناوریها هم تمسک می‌جویند و می‌فرمایند عمر متوسط فناوریها معمولاً 5 سال است و پیشنهاددهندگان تفاهم‌نامه تعلیق محصولات تراریخته می‌خواهند که این فناوری منقضی شود و بعد از 5 سال بگویند این فناوری دیگر مثمرثمر نیست.

لازم به توضیح است تمام افرادی که در کشور اقدام به تولید محصولات تراریخته کرده‌اند از فناوری نسل اول تراریخته استفاده می‌کنند که مربوط به 20 سال پیش است! درحالیکه فناوری روز دنیا مانند سیستم Crisper و  TALEN و … وجود دارند که هم‌اکنون در حال جایگزینی روشهای قدیمی است. پس مشکل عقب‌افتادگی دانشی، مربوط به ذی‌نفعان است. این در حالی است که در متن تفاهم‌نامه به فعالیتهای تحقیقاتی در مرزهای دانش در این حوزه تأکید شده است.

4- علت اینکه در این تفاهم‌نامه پیشنهاد داده شده مرحله بعد از آزمایشگاه، در گلخانه‌های با سطح ایمنی 3 بررسی شود، این است که بذرهای دستکاری شده ژنتیکی بالقوه می‌توانند در صورت اشتباه محقق، برای انسان و محیط زیست خطرناک باشند؛ این محصولات در محیط آزمایشگاه با سطح 2 برای افراد شاغل زیان‌آور است؛ چه رسد که این محصولات در آزمایشات میدانی مورد بررسی قرار گیرند.

5- هیچگاه نمی‌توان ادعا کرد در زمینهای کشاورزی‌ای که سالیان سال در حال استفاده از انواع کودهای شیمیایی بوده‌اند یا حتی آلوده به گیاهان تراریخته هستند، می‌توان محصولات ارگانیک کاشت، اما می‌توان با مدیریت بهینه منابع و همچنین استفاده از کشاورزی مدرن agroecological و با استفاده از تکنیکهای بروز کشاورزی همچون  MAS marker assisted selection محصولاتی را در حجم انبوه و باکیفیت‌تر و سالم‌تر از محصولات تراریخته تولید کرد.

اگرچه در ظاهر نیت ذی‌نفعان تراریخته بسیار انسان‌دوستانه و برپایه اصول علمی و منطقی بیان می‌شود، اما پشت این اظهارنظرها چیزی جز وابستگی کشاورزان به بذرهای تولیدی آنها و وابستگی کشور به شرکتهای چندملیتی همچون مونسانتو نیست. آن روز دیگر بسیار دیر خواهد بود؛ تبعات اجتماعی، اقتصادی این وابستگی شدید رخ خواهد نمود و امنیت غذایی کشور علاوه بر ایمنی غذایی دچار مخاطره خواهد شد.

کاش کسانی برای مردم و امنیت کشور دلسوزی می‌کردند که در این موضوع ذی‌نفع نبودند و شایستگی اظهار نظر داشتند که این تفاهم‌نامه «موهوم» است یا خیر.

به هرحال پیشنهاددهندگان تفاهم‌نامه ملی تراریخته جهت حفظ امنیت و ایمنی غذایی موجود کشور براساس اسناد سازمان غذا و دارو، در پیگیری ارائه پیشنهاد خود مصصم بوده و از تمام تلاش خود جهت عملی شدن آن استفاده می‌کنند.

ما از این افراد در این ماه مبارک و این شبهای عزیز دعوت می‌کنیم هر آنچه حاصل نفسانیات است را کنار بگذارند؛ امنیت ملی، سلامت مردم و منافع ملی را به‌جای منافع شخصی درنظربگیرند، و با پذیرش این تفاهم‌نامه با برپایی جشن اتحاد و همدلی، دشمن را مأیوس و دوستان و مسئولین و رهبری را خوشحال کنند.