مزاج ها و تاثیر آن بر انسان – بخش اول
نوعی نوشیدنی ها، لباس ها، هوای استنشاقی، مقدار حرکت و استراحت روزانه، چگونگی دفع حالت های عصبی و روانی به صورت مستقیم با حالات طبیعی و مزاجی مرتبط است.
دکتر حسین روازاده
همه جنبه های زندگی انسان ها تحت تاثیر بدن آنها است. نوع غذایی که مصرف می شود، می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر همه اعضای بدن، مغز و اعصاب گرفته تا قلب، معده، کبد و کلیه ها داشته؛ تا حدی که در بعضی از انواع مزاج، خوردن یک غذای نامناسب می‌تواند عواقب زیادی داشته باشد؛ برای مثال، در ساده ترین حالات، افرادی را می بینید که حتی با خوردن یک خرما بدنشان جوش میزند.
عقیلی خراسانی، از دانشمندان بزرگ طب اسلامی- ایرانی ،در کتاب ارزشمند خود خلاصه الحکمه بیان می دارد:« اگر بخواهید که هست یا سلامت هر مزاجی را حفظ کنید، باید کیفیت و ماهیت غذا، شبیه به فرد تغذیه کننده باشد، به صورتی که آنچه وارد بدن فرد میشود، منافی و مزاحم نباشد.غذای نامناسب با مزاج شما می‌تواند موجب تغییرات خواب، حالات عصبی، اختلال حافظه، اختلال هضم، اختلال دفع، عوارض پوستی، نشانه های درگیری کبد و قلب و اندام های تناسلی شود.»
نوعی نوشیدنی ها، لباس ها، هوای استنشاقی، مقدار حرکت و استراحت روزانه، چگونگی دفع و حالت های عصبی و روانی، به صورت مستقیم با حالات طبیعی و مزاجی مرتبط است؛ بنابراین همه افراد برای داشتن زندگی طبیعی و سالم، وزن مناسب و آرامش روحی، نیازمند شناخت مزاج و طبیعت خود هستند.
شناسایی مزاج ها
نتیجه و حاصل هضم غذا چهار خلط است که نام و خصوصیات آنها به این ترتیب است:
1- خلط دم یا خون که گرم و تر بوده و خلطی قرمز رنگ،بی بو و شیرین است.
2- خلط صفرا که گرم و خشک و تلخ مزه و رنگ آن، قرمز روشن و مایل به زرد است. صفرا، کف خون است و موجب لطافت خون و افزایش قدرت نفوذ آن می شود.
3- خلط بلغم که سرد و تر،بی بو و مایل به شیرینی است. این خط با خون می‌آمیزد و در شرایط لازم می تواند به خون تبدیل شود .
4- خلط سودا که سرد و خشک و مزه آن ترش همراه با گسی بسیار است. سودا، رسوبات خون است که برای تغذیه اعضای خاصی مانند استخوان ها به کار میرود و ریزش آن به معده از جانب طحال موجب ایجاد اشتها می شود.
بدن همه انسان ها از این چهار خلط تشکیل یافته است، اما نسبت آنها در افراد مختلف تفاوت دارد.
- در برخی از افراد خلط خون یا دم بیشتر از سایر اخلاط است، این افراد مزاج گرم و تر دارند و آن ها را «دموی» می گویند.
- در بعضی دیگر از افراد، خلط صفرا بیشتر از سایر اخلاط است، این افراد مزاج گرم و خشک دارند و آن ها را «صفراوی» می گویند.
- در برخی از افراد خلط بلغم بیشتر است، این افراد مزاج سرد و تر دارند و آن ها را« بلغمی» می‌گویند.
- در بعضی دیگر از افراد خلط سودا بیشتر است، این افراد مزاج سرد و خشک دارند و به آنها« سوداوی» می‌گویند.
- با توجه به موارد ذکر شده، برخی دیگر از افراد، نسبتاً در حالت تعادل هستند، این افراد مزاج معتدل دارند.
مزاج گرم و تر( دموی)
هیکل افراد دموی بزرگ بوده، موی پرپشت دارند و پوستشان نیز سرخ و سفید است. عروق روی دست های آنها برجسته بوده و نبضهایشان پر و قوی است. در لمس، پوست بدنشان گرم و مرطوب است. قدرت حرکات بدنی آنها بالاست و صدایی رسا و محکم دارند. خواب خوبی دارند، هرچند بی خوابی را هم تا حدی تحمل می کنند.
قدرت هضم و اشتهایشان خوب است و معمولاً یبوست ندارند. تحمل گرما و سرمایه زیادی دارند؛ اما بیشتر خنکی و سرما را ترجیح می دهند. مزه مورد علاقه آنها شیرینی و ترشی است و میل و توان جنسی آنها بالاست.
ویژگی های روانی: اغلب افراد دموی، افرادی آرام، خوش خلق، صمیمی، شجاع و جسور هستند. معمولا پیشرو و رهبر گروه هستند، بیخیال، سرزنده و بدون حسابگری هستند. دیر خشمگین می شوند، اما اگر عصبانی شوند، احتمال دارد رفتارهایی خطرناک از خودشان نشان دهند.
مزاج گرم و خشک (صفراوی)
افراد صفراوی لاغر هستند، اما استخوان بندی آنها بزرگ است. موهای پرپشت و سیاه و گاهی مجعد دارند و به علت حرارت و خشکی زیاد، بیشتر مستعد طاسی سر هستند. سفیدی چشم آنها مایل به زرد و عروق روی دست آنها برجسته است. نبض سریع و قوی دارند.
در هنگام لمس، پوست بدنشان گرم و خشک است. قدرت و سرعت حرکات بدنی آنها بالاست و پیوسته، سریع و بلند صحبت می کنند. خوابشان کم و سبک است. قدرت هاضمه آنها خوب است و معمولاً یبوست دارند. گرما را تحمل نمی‌کنند، فصل تابستان برایشان غیرقابل تحمل است و بیشتر زمستان را دوست دارند. تمایل به ترشی دارند و از نظر جنسی تمایل بالا اما توان متغیری دارند.
ویژگی های روانی: اغلب افراد صفراوی، از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردارند؛ افرادی بسیار پر جنب و جوش، باهوش و فعال هستند. روابط اجتماعی آنها قوی است. آتشین مزاج، عجول و بی قرارند. خیلی زود عصبی و خشمگین میشوند،اما فوراً پشیمان میشوند.
اصول مزاج های گرم، یعنی دموی ها و صفراوی ها از لحاظ اعمال بدنی و خصوصیات حیاتی از قدرت بالایی برخوردارند. همچنین گرما موجب افزایش کارکرد اعضای مختلف بدن آنها، از مغز و اعصاب گرفته تا اندام های تناسلی می شود.
مزاج سرد و تر( بلغمی)
هیکل بلغمی ها معمولا بزرگ بوده؛ اما چربی بدن آنها بیشتر از عضلات است و اغلب چاق و دارای چربی هستند. پوستشان سفید است و موهای کم پشت و لختی دارند. نبض آنها کند و نرم است و چندان قوی نیستند. در لمس، پوست بدنشان سرد و مرطوب و نرم است. در حرکات کند و آرام هستند و با تأنی صحبت می کنند.
خواب آن ها سنگین و زیاد است. اشتهایشان زیاد نیست و قدرت هضم بالایی ندارند. از نظر میل و قدرت جنسی در حد قابل انتظار نیستند و سردی و رطوبت بدن، توان جنسی آنها را کاهش می دهد.
ویژگی های روانی: بلغمی ها معمولا افرادی آرام، تسلیم پذیر و مسالمت جو هستند.خیلی خود را درگیر نمی کنند. بیشتر دور اندیش و با احتیاط هستند و در انجام امور از خود شجاعت نشان نمی‌دهند.روابط اجتماعی آنها خیلی قوی نبوده و از حافظه و قدرت تمرکز بالایی برخوردار نیستند. دیر عصبانی میشوند و صبور، کند و کم انرژی هستند.
مزاج سرد و خشک( سوداوی)
هیکل سوداویها حالت مینیاتوری دارد؛ یعنی اغلب افرادی لاغر، با استخوان های نازک و کشیده هستند. رنگ پوست سوداوی ها از سفید تا سبزه تیره متغیر است. موی بدن آنها کم است و موی سر به علت سردی و خشکی، زودتر دچار سفیدی یا حالت گندمگون می شود. نبض آنها تقریباً کند اما سفت و باریک است.
در لمس، بدنشان سرد و خشک و پوستشان سفت است. حرکاتشان از حالات آرام و کند تا معمولی متغیر است. با احتیاط و دقت صحبت میکنند، در نتیجه کلامشان سریع و بلند نیست. از خشکی بینی شکایت دارند. زود سیر و به سرعت گرسنه می شوند. قدرت هاضمه بالایی ندارند. از نظر قدرت و میل جنسی در درجه پایین هستند و تمایلشان به رفتار محبت آمیز بیش از آمیزش جنسی است.
ویژگی های روانی: افراد سوداوی مزاج افرادی خشک، کم معاشرت، تابع مقررات و فنی، دقیق، حسابگر، دوراندیش و اغلب سمج هستند و در صورت خروج از تعادل، توهمات و بدبینی به سراغشان می آید. قدرت حافظه آنها در حد معمول است. اگر نسبت به کسی کینه داشته باشند، از دل بیرون نخواهند کرد. اصرار دارند که هر کاری را به انجام برسانند و جنبه عقلانی امور را بیشتر مورد توجه قرار می دهند. دوستی با سوداوی ها کار ساده ای نیست.
ادامه دارد
